Voor PvdA-leider Bos is Plasterk de gedroomde minister van OCW. Hij geniet aanzien als onderzoeker, kent de universitaire wereld op zijn duimpje en biedt tegengewicht aan de christelijke inborst van het kabinet: waar de ChristenUnie de bijbelse norm zoekt, is Darwin de held van Plasterk. Bovendien wil hij de discriminatie van homo’s en vrouwen met liefde bestrijden en zegt hij uit te zien naar de verdere ontwikkeling van het cultuurbeleid: ‘Dat ligt me na aan het hart. Cultuur geeft glans aan je leven.’
Een ware ‘alleskenner’ op OCW, maar is hij ook een ‘alleskunner’? Als bestuurder en politicus is Plasterk een groentje. Hij moet een gigantisch departement leiden en kan kritische vragen niet als columnist of wetenschapper afdoen. Het kabinet spreekt immers met één mond, en ook de mening van CDA en ChristenUnie moet daarin doorklinken.
Plasterk opereert gelukkig niet alleen. De schooluitval in het beroepsonderwijs gaat hij samen met staatssecretaris Van Bijsterveldt (CDA) te lijf, zo staat te lezen op de site van de nieuwe regering. Toch schuilt ook daarin een risico. Van Bijsterveldt heeft het beroepsonderwijs de komende vier jaar als kerntaak, en het is de vraag in hoeverre zij behoefte heeft aan een minister die haar voortdurend op de vingers kijkt.
Wellicht is de toezegging een sussende reactie op kritiek uit het veld. Het primair en voortgezet onderwijs had bedenkingen bij de verdeling van de portefeuilles. Hun beleidsterreinen zouden zijn ‘gedegradeerd’ naar staatssecretarisniveau. Vooral de vakbond CNV Onderwijs plaatste kritische kanttekeningen en ook de leden van de vereniging Beter Onderwijs Nederland smaalden: ‘zuster komt zo, dokter heeft geen tijd’.
Maar als Plasterk in zijn enthousiasme over zijn benoeming te veel wil, moet hij van zijn roze wolk worden geholpen. Want ook zonder primair en voortgezet onderwijs krijgt hij het druk genoeg: de bekostiging van het hoger onderwijs moet op de schop, de deelname moet naar vijftig procent én het onderwijsniveau moet worden aangepakt, vooral in het hbo.
Ook op wetenschapsgebied moeten alle zeilen worden bijgezet: de commissie Chang – die onder meer pleitte voor jaarlijks een miljard euro extra onderzoeksinvesteringen – wacht nog steeds op een formeel antwoord en coalitiepartner ChristenUnie wil een discussie over de ethische normen in de wetenschap.
Voor nog meer zwaar werk in het primair en secundair onderwijs krijgt Plasterk de komende jaren dus weinig tijd, zo lijkt het. Lobbyorganisaties in die sectoren zullen er dus aan moeten wennen dat ze voortaan bij een staatssecretaris moeten aankloppen. Dat hoeft helemaal niet te betekenen dat primair, voortgezet en beroepsonderwijs de komende vier jaar onderbelicht zullen blijven. Ook minister Rouvoet (Gezinszaken) en staatssecretaris Abouthaleb (Sociale Zaken) krijgen via hun portefeuilles rechtstreeks met onderwijs te maken. Dat zijn bondgenoten van formaat.
HOP, Thijs den Otter
