Wie denkt dat scholieren hun opleiding selecteren op hoe rijk ze ermee kunnen worden, heeft het mis. Uit onderzoek van het Centraal Planbureau blijkt dat ze ook niet per se letten op hun kans op een baan. Dat heeft een zorgelijke kant, vinden de onderzoekers.
In het onderzoek dat op 6 februari is gepubliceerd, noemt het CPB als voorbeeld de wetenschappelijke economische opleidingen. Het aantal studenten dat zich daarvoor inschreef, steeg de afgelopen jaren, terwijl het perspectief op de arbeidsmarkt voor die richting al een poosje aan het dalen is. En dat zien de onderzoekers meer: bij verschillende studierichtingen blijkt dat het aantal inschrijvingen niet samenhangt met het arbeidsmarktperspectief.
Hoe koos jij jouw studierichting?
Jongeren selecteren niet op geld of vacatures
Er blijkt nauwelijks een verband tussen studie-inschrijvingen en de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. En dat is niet alleen maar goed nieuws, vinden de onderzoekers. Het betekent namelijk dat de tekorten in bepaalde sectoren waarschijnlijk blijven voortbestaan. En dat afgestudeerden een groter risico op werkloosheid lopen. Vanuit economisch perspectief zou het volgens hen daarom beter zijn wanneer jongeren bij hun studiekeuze wél enigszins rekening hielden met veranderingen op de arbeidsmarkt.
Dat extra informatie vooraf noodzakelijk is, vinden sommige studenten ook. Van de voltijd eerstejaarsstudenten aan de HU stopte vorig jaar 44 procent. Sommige studenten houden het al na één of twee weken voor gezien, een ander deel ontdekt gaandeweg dat het niet bij hun past. Zo’n 12 procent van die uitvallers liet weten dat ze zich van tevoren onvoldoende op hun studiekeuze hadden georiënteerd.
Scholieren beter informeren?
Er werd al eerder onderzoek gedaan naar het beïnvloeden van scholieren bij hun studiekeuze, in het mbo en het vmbo. Daarbij deden de onderzoekers een aantal experimenten waarbij toekomstige mbo-studenten expliciete informatie kregen over de arbeidsmarkt. Dat leek hun keuze een beetje bij te sturen. Het CPB acht het wenselijk dat daar meer onderzoek op volgt, op alle onderwijsniveaus.
Voor sommige vakken is het de samenleving veel aan gelegen om uitval tegen te gaan. Vooral vanwege de grote tekorten aan arbeidskrachten in onderwijs, zorg en techniek. Een van de manieren waarop de HU probeert die laatste categorie binnen te houden is het traject DiscoverMe. Daarin onderzoeken technische studenten die willen stoppen een half jaar (vanaf december) drie dagen per week met coaches en lotgenoten waar ze goed in zijn en wat ze interessant vinden. De bedoeling is dat een deel van hen daarna weer netjes de opleiding oppakt.
En toch: het CPB kan wel aandringen op betere voorlichting over salariëring en baanzekerheid, uiteindelijk kiezen veel mensen vermoedelijk met hun hart. En als het aan Marchena, Marilou en Gijs ligt, is dat terecht. Zij laten zich als zij-instromer opleiden voor een van de broodnodige banen in de zorg en concluderen: ‘Zonder passie is het lastig vol te houden.’
Het onderzoek van het Centraal Planbureau heet ‘De relatie tussen de arbeidsmarkt en studie-inschrijvingen’. Het werd uitgevoerd op verzoek van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
