Numerus fixus opleidingen zijn erg populair. Recent gepubliceerd onderzoek toont aan dat selectieprocedures studenten met een migratieachtergrond lijken te benadelen en dit kan voor ongelijke kansen zorgen. Hoewel er geen direct bewijs is van discriminatie, roept deze kwestie zorgen op over de gelijkheid in het onderwijs.
De loting werd in 2017 afgeschaft. Sindsdien mochten hogescholen en universiteiten zelf studenten selecteren op motivatie en/of (eerdere) prestaties. Er is veel concurrentie bij bepaalde populaire studies. Studies zoals geneeskunde en (toegepaste) psychologie (maar ook verloskunde, bedrijfskunde, lucht- en ruimtevaarttechniek) zijn erg gewild. Er is niet voor iedereen plek. Daarom zijn er strenge selectieprocedures waarbij cijferlijsten van de middelbare school belangrijk zijn, kennistoetsen worden afgenomen en wordt gekeken naar cv’s.
Selectieprocedures voor populaire studies kunnen studenten met een migratieachtergrond benadelen. Dit blijkt uit recent gepubliceerd onderzoek van de UvA, de VU, de UU en de Universiteit Groningen, in het wetenschappelijke tijdschrift Plos One. In dit onderzoek verdeelden de wetenschappers hbo-opleidingen in zes clusters en wo opleidingen in negen. Alle vijftien clusters uit de jaren 2019 en 2020 werden onderzocht, dat waren er in totaal dus dertig. Bij maar liefst zeventien van de dertig clusters gold dat mensen zonder migratieachtergrond significant vaker werden toegelaten.
Geen causaal verband
Deze uitkomsten zijn geen direct bewijs voor actieve discriminatie. Het onderzoek geeft aan dat er wel degelijk een verband is met het feit dat een jongere een migratieachtergrond heeft, maar dat dit niet gezien kan worden als causaal verband. Naast een migratieachtergrond kunnen ook andere factoren een negatieve invloed hebben. Zo kan het bij sommige zorggerelateerde clusters positief uitvallen als een van de ouders werkzaam is in de zorg. Ook het inkomen van de ouders kan ertoe leiden dat jongeren beter beslagen ten ijs aan zo’n selectieprocedure beginnen.
Geen goede afspiegeling van samenleving
Hoofdonderzoeker Lisanne Mulders benadrukt in een interview met Trouw de nadelen van als de studentenpopulatie in opleidingen met een numerus fixus de samenleving niet weerspiegelt. Het is bijvoorbeeld belangrijk dat er voldoende meertalige verloskundigen zijn om iedereen optimaal zorg te kunnen bieden.
Er klinkt al geruime tijd bezorgdheid omtrent de ongelijke kansen van selectieprocedures. Dus heeft de Inspectie voor het Onderwijs eerder dit jaar geadviseerd ervan af te stappen. Dit voorstel is door de meerderheid van de Tweede Kamer aangenomen. Hogescholen en universiteiten hebben de mogelijkheid om de beste kandidaten te selecteren én de slechtste af te wijzen, om vervolgens in de middengroep te loten.
De HU telt zes numerus fixus opleidingen. De invulling van zo’n selectieproces varieert per opleiding. Meestal bestaat het uit een toets of assessment en een gesprek, op basis daarvan worden studenten toegelaten bij een opleiding.
