Zaterdag 24 februari vond de tweede landelijke bijeenkomst voor vluchtelingen uit Oekraïne plaats in het Beatrix Theater in Utrecht. Hogeschool werkte eraan mee.
Limonade en bellenblaas. Picknicktafels met Rummikub, Memory en de Toren van Pisa. Schmink, glittermake-up en nagellak. Papier in blauw en geel, potloden te over, kralen in alle kleuren van de regenboog en een wensboom. Het is slechts een greep uit de activiteiten die de ‘kids corner’ dit jaar te bieden heeft. De expohal en foyer van het theater werden omgetoverd tot ‘huiskamers’ waar bezoekers elkaar konden ontmoeten en konden deelnemen aan activiteiten.
De herdenkingsbijeenkomst voor Oekraïense vluchtelingen is een initiatief van Vital’nya, de gemeenschap van Oekraïense vluchtelingen in Utrecht. En ook dit tweede jaar pakken ze het groots aan. In de expohal van het Beatrixtheater kunnen de 2000, voornamelijk Oekraïense bezoekers samen zijn, hun ervaringen delen, meehelpen of even ontspanning zoeken. Ze kunnen workshops volgen, Oekraïense veteranen ontmoeten, camouflagenetten maken voor het front of muzikale optredens bijwonen.
Hogeschool Utrecht in het kinderhoekje
Voor de kinderen is dus een kids corner, bemand door de vrijwilligers van de Hogeschool Utrecht. ‘We verwachten zo’n 300 kinderen,’ vertelt docent Ecologische Pedagogiek Yvonne Duivenvoorden. ‘Veel materialen in deze kinderhoek zijn geleend van de HU en er zijn vijf projectmedewerkers, twee docenten en 35 studenten betrokken bij deze dag.’
Voor Duivenvoorden is het de tweede keer dat ze erbij is. Een kleine twee jaar geleden kwam een van de initiatiefnemers van Vital’nya in contact met het Oekraïneproject van de Hogeschool Utrecht. Dit was het begin van een samenwerking die uiteindelijk uitgroeide tot het initiatief Rijke Leeromgeving. Dat moet studenten van verschillende opleidingen stimuleren samen te werken aan maatschappelijke vraagstukken.
Duivenvoorden: ‘Ik zag dat het project studenten zocht met verschillende opleidingsachtergronden, zoals Sociaal Juridische Dienstverlening, Dramatherapie en Pedagogiek, voor stageplaatsen binnen het project. Ik heb toen een aantal van mijn studenten enthousiast gekregen en samen hebben we ons aangemeld als vrijwilliger voor de eerste Oekraïne herdenkingsbijeenkomst.’
Uit die dag vorig jaar is voor Duivenvoorden de structurele samenwerking met Vital’nya voortgekomen. Nu is ze als docent betrokken bij het HU-Oekraïneproject. ‘Dat was best spannend’, voegt ze toe. ‘We moesten met elkaar uitvinden hoe we alles vorm wilden geven, vertrouwen winnen en afstemming zoeken. Het heeft goed uitgepakt. Studenten kunnen nu stagelopen bij Vital’nya, contact maken met Oekraïense vluchtelingen en helpen hen met vragen. Ze wisselen onderling ervaringen uit en leren over hun eigen disciplines heen te kijken.’
Tekeningen van bommen
Eerstejaarsstudenten Ecologische Pedagogiek Janne de Heij (20) en Gilliam Nieuwenhuizen (19) kunnen dit beamen. Voor hun stage bij Vital’nya begeleiden ze iedere woensdag groepen kinderen en jongeren bij activiteiten. ‘Voor mij was het vooral mijn interesse in andere culturen waarom ik graag wilde werken met Oekraïense kinderen’, vertelt Janne. ‘Ik had ook kunnen kiezen voor een stage bij een BSO. Met Oekraïne had ik geen affiniteit, maar ik heb me verdiept in het land en ook een beetje in de taal en vind het werken met deze kinderen nu vooral indrukwekkend en leuk’.
Zo denkt ook Gilliam erover, hoewel de studenten ook te maken krijgen met lastige problematiek. ‘Twee weken geleden was er een jongetje van een jaar of zes in de groep die het oorlogsgeweld begon te tekenen’, vertelt Gilliam. ‘Wapens, kapotte gebouwen en bommen. Daar schrok ik van. Maar we leren dat we dat gewoon moeten laten gebeuren. Het jochie is er vandaag ook. We bieden hoop, steun en een veilige plek aan kinderen en hun ouders. Een dag als vandaag zou voor iedere student een goede ervaring zijn.’
Oliviera: ‘Ik wil iets terug doen’
Ondertussen is aan de verftafel vrijwilliger Oliviera druk in gesprek met een vijfjarige. Oliviera is docent Engels op de middelbare school en bezig met haar tweedegraadslesbevoegdheid aan de HU. Ze loopt geen stage bij Vital’nya, maar draagt deze dag een warm hart toe. ‘Ik ben Servische en jaren geleden naar Nederland gekomen. Ik weet hoe het is om in een verscheurd gebied te wonen en te vluchten voor geweld. In Nederland voel ik me thuis en ik ben dankbaar dat ik hier woon. Maar ik begrijp ook het verdriet te moeten leven in twee werelden, en wil graag iets terug doen. De verbinding maken met deze kinderen is voor mij hartverwarmend. En kijk naar de mensen hier, hoe ze hun cultuur uitdragen in kleding en muziek. Dat motiveert me.’
Terwijl een aantal HU-vrijwilligers nog op de allerkleinsten let, loopt de expohal langzaam leeg. Hier en daar wordt nog een activiteit afgerond. Een vader plaatst een laatste steentje op een legobouwwerk. Iemand legt nog een puzzeltje. Om 13.00 uur begint de plenaire bijeenkomst met optredens van onder andere het United Ukrainian Ballet en een videoboodschap van president Zelensky. Daarna zal de kids corner opnieuw vollopen en de volledige aandacht van de vrijwilligers opeisen. Ze doen het graag, ook volgend jaar weer als het moet. Maar liever hopen ze, net als iedereen hier, dat het dan niet meer nodig zal zijn.
Het HU-Oekraïneteam (bestaande uit Barbara Heijkamp, Arianne Liebe, Fleur Olijve, Yvonne Duivenoorden, Eelco Koot en Margriet van der Sar) is genomineerd voor de onderwijsinnovatie prijs die uitgereikt wordt tijdens het HU Onderwijs & Onderzoek Festival.
