Over de oorzaken van het gebrek aan technici wordt verschillend gedacht. De één wijt het aan globalisering, de ander aan een slecht imago.
Bedrijven waarschuwen in koor: Nederland heeft straks een groot probleem als de pubers van nu niet en masse voor een technische opleiding kiezen. In het vorig jaar gesloten Techniekpact is afgesproken, dat het kabinet zeshonderd miljoen euro reserveert voor bij- en omscholing van mensen met interesse in techniek, en honderd miljoen euro om het techniek-onderwijs op de pabo’s te verbeteren.
Bedrijven klagen al jaren over een gebrek aan technisch geschoold personeel. In 1997 concludeerde socioloog en hoogleraar Marc Vermeulen (TiasNimbas), dat de lonen daarentegen laag bleven. 17 Jaar later is het aanzien van de sector verbeterd, zegt hij, maar je zou verwachten dat de lonen aantrekkelijk zouden zijn, bij een schreeuwend tekort.
Wie echt wil binnenlopen als starter kan volgens de Keuzegids HBO beter kiezen voor verloskunde of mondhygiëne. Een jonge bedrijfseconoom verdient ongeveer hetzelfde als een jonge civiel ingenieur.
Volgens Didier Fouarge, econoom bij het Maastrichtse ROA, is het salaris van pas afgestudeerde technici de afgelopen jaren zelfs gedaald, en nog wel meer dan gemiddeld. Fouarge: ‘Ondertussen laten onze prognoses zien dat in bepaalde segmenten in de techniek, bijvoorbeeld de werktuigbouwkunde en elektrotechniek, de vraag naar personeel groter is dan het aanbod.’ Je vraagt je af of er werkelijk sprake is van schaarste.
Dat de schaarste niet leidt tot hogere salarissen heeft komt volgens Maikel Volkerink van onderzoeksbureau SEO, dat elk jaar een rapport uitbrengt over de arbeidsmarkt voor net afgestudeerden, vooral doordat veel technologische bedrijven wereldwijd actief zijn. Ze kunnen het zich niet permitteren om de lonen omhoog te gooien, omdat hun producten dan wereldwijd te duur worden. Dat ligt anders bij banken of adviesbureaus die het grootste deel van hun omzet binnen de landsgrenzen halen.
Daar komt volgens Volkerink bij dat bedrijven voor technische vacatures eerder voor de optie kiezen om buitenlands personeel te werven.
KANTELEN
De analyses van SEO en ROA vindt Peter Bongaerts, directeur beleid van de ondernemersorganisatie FME-CWM te grofmazig. Het personeelstekort wordt volgens hem nog steeds veroorzaakt door een imagoprobleem. Steeds meer jongeren kiezen dan wel voor een technische opleiding, maar eenmaal afgestudeerd gaat een groot deel niet in de sector werken. Bijna veertig procent van de jonge technici vindt een niet-technische baan in een niet-technische sector, volgens de laatste SEO-monitor technische arbeidsmarkt.
Maar het is aan het kantelen. Bongaerts: ‘Studenten hebben steeds beter door dat je met een technisch diploma kunt werken aan het oplossen van allerlei maatschappelijke problemen. Klimaatverandering bijvoorbeeld is een onderwerp waar jongeren zich zorgen over maken.’
Een sector die graag jonge technici binnenhaalt zijn banken. Die hebben daar ook geld voor over. Dat mag voor de jonge afgestudeerden goed nieuws zijn – ze zijn gewild om hun analytische vaardigheden en kennis – maar het techniektekort wordt er niet kleiner van.
André van der Leest van ondernemersorganisatie Metaalunie vindt het ‘heel mooi’ dat jonge technici de banen voor het uitkiezen hebben, maar bedrijven zouden hen niet zomaar moeten laten gaan. Dat is volgens hem niet alleen een kwestie van het imago verbeteren. ‘De wijze waarop we in Nederland een salaris vaststellen doet geen recht aan wat mensen bijdragen. Veel bedrijven vinden dat iemand die verantwoordelijk is voor een project van twaalf mensen meer geld moet verdienen dan iemand die verantwoordelijk is voor een project van twaalf miljoen euro. Mij lijkt dit onterecht, maar technici zijn natuurlijk niet alleen geïnteresseerd in geld. Salaris is belangrijk, maar zeker niet doorslaggevend. Technici moeten ook een bepaalde passie hebben, iets doen waar hun hart ligt.’
PASSIE
‘Hoewel de lichten niet allemaal op groen staan, blijft een technische opleiding een goede keus’, vat hoogleraar Marc Vermeulen het samen. ‘Oppervlakkig gezien kun je zeggen: we hebben dat verhaal al zo vaak gehoord en we zijn nog steeds niet afgegleden tot het niveau van een ontwikkelingsland. Dus valt het allemaal reuze mee en moet je hier als overheid geen geld in steken. Aan de andere kant: technologie verwerft steeds meer een plek in elk aspect van ons leven, dus moeten we genoeg mensen opleiden die snappen wat die technologie inhoudt. Bovendien weten we niet hoe Nederland er over vijftien jaar uitziet. Wat dat betreft zou je ook kunnen zeggen: better safe than sorry.’
‘GROOTVERDIENERS’ HBO *
Verloskunde € 3617
Maritiem officier € 3146
Chemische technologie € 2687
Logistiek € 2543
Werktuigbouw
en voertuigtechniek € 2520
* Brutomaandloon
