Nu bijna alle stemmen geteld zijn, kunnen de onderhandelingen beginnen. Kiest winnaar VVD voor de PVV, nu de derde partij? Doet grote verliezer CDA nog mee? Of wordt het volgende kabinet Paars-plus? Drie scenario’s, met gevolgen voor het hoger onderwijs.
1. VVD (31) + PVV (24) + CDA (21) = 76 zetels
Studenten hebben de meeste kans hun basisbeurs te behouden met de rechtse coalitie van VVD, Partij van de Vrijheid en CDA. Zowel PVV als CDA zullen zich flink verzetten tegen de invoering van een sociaal leenstelsel. In tegenstelling tot de VVD, die zelfs de aanvullende beurs wil omzetten in een lening.
CDA en VVD zouden het eens kunnen worden over een verhoging van de collegegelden. Excellente opleidingen mogen van de VVD meer geld vragen en het CDA wil een hoger tarief voor studenten die meer dan een jaar uitlopen. PVV en VVD willen meer selectie aan de poort, maar het CDA is daar tegen.
Op investeringen hoeven de universiteiten en hogescholen met deze coalitie niet te rekenen. De VVD wil als enige geld vrijmaken voor het hoger onderwijs.
2. VVD (31) + PvdA (30) + GroenLinks (10) + D66 (10) = 81 zetels
Met Paars-plus, een combinatie van VVD, PvdA, GroenLinks en D66, verdwijnt de basisbeurs zo goed als zeker. Alle partijen willen de beurs vervangen door een variant van een sociaal leenstelsel. Dat ook de aanvullende beurs een lening wordt, lijkt onwaarschijnlijk. Alleen de VVD is daar voorstander van.
De partijen zijn het erover eens dat de opbrengst van het leenstelsel terug moet vloeien naar het onderwijs. De VVD wil het geld steken in hogere salarissen voor docenten aan hogescholen en universiteiten, de PvdA in extra onderwijsuren en GroenLinks in onderzoek. D66 investeert een groot deel van de winst in het basis- en voortgezet onderwijs, maar pleit ook voor extra kwaliteit en excellentie in het hoger onderwijs.
3. VVD (31) + PvdA (30) + CDA (21) = 82 zetels
Een middenkabinet met VVD, PvdA en CDA mag onwaarschijnlijk lijken, onmogelijk is het niet. Vaststaat dat studenten met deze coalitie meer zullen betalen. De VVD en PvdA bezuinigen op de studiefinanciering, het CDA snijdt in de ov-jaarkaart en wil een hoger collegegeld voor trage studenten.
De door de VVD bepleitte afschaffing van de aanvullende beurs lijkt met PvdA en CDA niet waarschijnlijk. Ook als het gaat om investeringen hebben de partijen verschillende prioriteiten. Het CDA geeft duidelijk voorrang aan het basis- en middelbaar onderwijs, terwijl de VVD fors wil investeren in het hoger onderwijs. De PvdA zit er tussenin.
