Donderdag presenteerde de Onderwijsraad zijn advies Kiezen voor sterke leraren. De tijd is rijp voor een kwaliteitsslag, stelt voorzitter Geert ten Dam: de opleidingen moeten veeleisender worden en slechte docenten moeten hun bevoegdheid verliezen.
U wilt de lerarenopleidingen strenger maken. Ze moeten ongeschikte studenten aan de poort kunnen wegsturen, en ook in het derde of vierde jaar. Wat maakt een lerarenopleiding zo speciaal?
'Onderwijs gaat iedereen aan. Als we het willen verbeteren moeten we ervoor zorgen dat leraren hun werk beter doen. En dat begint met de opleiding. Strengere selectie leidt tot hogere kwaliteit en op termijn ook tot meer leraren.'
Iemand die gymleraar wil worden moet een koprol kunnen maken, maar hoe selecteer je een gewone leraar?
'Je kunt best nagaan of een kandidaat aan de minimale eisen voldoet. Pabo-studenten kunnen nu al worden geweigerd als ze de verplichte entreetoets voor taal en rekenen niet halen. Daar komen toelatingstoetsen voor andere schoolvakken bij, zoals Engels en geschiedenis. Ook andere lerarenopleidingen kunnen dit invoeren.
Het selecteren van topstudenten is ingewikkelder, want die bewijzen zich vaak pas tijdens de studie. Voor hen moeten de opleidingen uitdagender en kunnen er ook speciale trajecten in het leven worden geroepen, want veel studenten vinden dat er best een tandje bij kan.'
Het selecteren van topstudenten is ingewikkelder, want die bewijzen zich vaak pas tijdens de studie. Voor hen moeten de opleidingen uitdagender en kunnen er ook speciale trajecten in het leven worden geroepen, want veel studenten vinden dat er best een tandje bij kan.'
Waarom wil de Onderwijsraad de eisen aan leraren aanscherpen?
'Onderwijs is een publieke verantwoordelijkheid, het is het kostbaarste wat we hebben. Dus moet je eisen stellen aan de mensen die er werken. Dat geldt allang in de gezondheidszorg – daar lopen leraren in zekere zin bij achter. Vanuit de beroepsgroep wordt er wel gewerkt aan een register, maar dat is niet verplichtend. Ik vind dat er genoeg reden is om te zeggen dat je niet geschikt bent voor het leraarschap als je je vak niet bijhoudt. En dat je als school afscheid moet durven nemen van leraren die daar niet aan voldoen.'
Hoe komt het dat scholen niet allang veel strenger zijn voor slechte docenten?
'Ik denk dat het veel te maken heeft met het lerarentekort: men heeft liever iemand voor de klas dan niemand. Maar het ligt ook aan de soms gebrekkige professionaliteit van de schoolleider, die soms nog altijd geen functionerings- en beoordelingsgesprekken voert. Daarom vinden we dat er ook een verplicht register voor schoolleiders moet komen; ook zij moeten zich blijven bijscholen.
Een school moet goed worden geleid en bovendien een uitdagende werkomgeving zijn. Dat is belangrijk omdat veel leraren het onderwijs anders vaarwel zeggen. Nu houdt dertig procent van de leraren het lesgeven na twee jaar voor gezien.'
Een school moet goed worden geleid en bovendien een uitdagende werkomgeving zijn. Dat is belangrijk omdat veel leraren het onderwijs anders vaarwel zeggen. Nu houdt dertig procent van de leraren het lesgeven na twee jaar voor gezien.'
Veel pas afgestudeerden kunnen momenteel geen baan vinden en vragen zich af wanneer dat lerarentekort nu eindelijk komt…
'We worden telkens door de gong gered. Nu zorgen de lagere leerlingenaantallen, de latere pre-pensionering van leraren en de crisis ervoor dat de tekorten klein zijn, maar daar komt over een jaar of drie verandering in. We zitten in de stilte voor de storm; dit is het moment voor een kwaliteitsslag. Op korte termijn zal dit leiden tot minder afgestudeerde leraren, maar op langere termijn wordt het beroep aantrekkelijker. Er is nog een wereld te winnen voor het onderwijs.'
Daar hangt wel een prijskaartje aan?
'Zeker. De lonen voor leraren moeten vergelijkbaar zijn met de lonen die hoogopgeleiden elders in de publieke sector kunnen verdienen.'
