De Canadees Ralph Steinman blijkt drie dagen geleden te zijn overleden aan alvleesklierkanker. Vandaag kreeg hij samen met twee andere wetenschappers de Nobelprijs voor de geneeskunde.
Zijn dood is vandaag door Rockefeller University bekend gemaakt, die het stervensbericht deze morgen van zijn familie kreeg. Dat hij vandaag Nobelprijs kreeg toegekend, is ‘bitterzoet nieuws’, schrijft zijn universiteit.
De kanker werd vier jaar geleden bij Steinman ontdekt. De behandeling die zijn leven heeft verlengd, was volgens de universiteit door zijn eigen onderzoekingen naar het immuunsysteem mogelijk gemaakt. Hij is 68 jaar oud geworden.
Het Nobelprijscomité heeft nog niet gereageerd. De Nobelprijzen worden normaal gesproken niet postuum toegekend, tenzij de laureaat pas na de bekendmaking van de prijs is gestorven.
Als ziekteverwekkers het lichaam willen binnendringen, stuiten ze op een barrière. Wittebloedlichaampjes en andere weerstandscellen proberen bacteriën en virussen zo snel mogelijk onschadelijk te maken. Voor hun onderzoek naar de werking van deze ‘aangeboren’ weerstandsmechanismen krijgen de Amerikaan Bruce Beutler en de Fransman Jules Hoffmann de ene helft van de Nobelprijs. Zij deden hun baanbrekende werk in de jaren negentig.
Maar er is ook een ‘adaptief’ immuunsysteem. Wie eenmaal de mazelen heeft gehad, krijgt die geen tweede keer, omdat het lichaam de ziekteverwekker heeft leren kennen en daarna weet hoe het erop moet reageren. In dit ‘verworven’ immuunsysteem spelen ‘dendritische cellen’ een grote rol als aanjagers van de weerstand. Ze bevinden zich in de neus en longen, maar ook in de huid en maag. Deze cellen ontdekte de Canadees Steinman al in 1973. Daarvoor zou hij de andere helft van de Nobelprijs krijgen.
UPDATE
Ralph Steinman krijgt toch de Nobelprijs voor de geneeskunde, ook al overleed hij drie dagen voordat de toekenning wereldkundig werd. Dat is gisteravond besloten.
De situatie is ‘uitzonderlijk’, meent het bestuur van de stichting die de Nobelprijzen beheert. Voor zover bekend is dit nooit eerder gebeurd. Daarom kon de knoop gisteren niet meteen worden doorgehakt.
Volgens de regels kunnen mensen alleen bij leven een Nobelprijs krijgen, tenzij ze overlijden nadat de namen van de laureaten bekend zijn gemaakt. Het doel van die regel is dat de Nobelprijs niet met opzet aan een overleden persoon zal worden toegekend, stelt het comité. In de geest van die regel heeft het comité besloten de prijs toch aan Ralph Steinman te geven. Het comité koos hem immers als winnaar toen zijn overlijden nog niet bekend was.
Bij de Nobelprijs hoort een bedrag van zo’n 1,1 miljoen euro, waarvan Steinman de helft zou krijgen. Het is nog niet duidelijk wat er met dat geld gebeurt. Gaat dat naar zijn universiteit, zijn erfgenamen of de andere twee winnaars van dit jaar? ‘Daarover moeten we nog een beslissing nemen’, zegt een woordvoerder van het comité.
