Een serie over de duurzaamheidsdoelen van Hogeschool Utrecht en wat daarvan terecht komt. Deel 3: Over gezondheid en welzijn voor iedereen. Een mooi doel, maar hoe vul je dat in?
Bij deze serie: In het ambitieplan onderschrijft de HU de 17 duurzame ontwikkelingsdoelen zoals de Verenigde Naties die in 2015 heeft opgesteld. In 2030 moet deze duurzame ontwikkelingsagenda zijn bereikt. Maar wat komt er van de ambitie van de hogeschool terecht? Elke twee weken neemt Trajectum een duurzaam ontwikkelingsdoel onder de loep. Vandaag doel 3: gezondheid en welzijn voor iedereen.
Je kunt het lekker breed opvatten: Gezondheid en welzijn voor iedereen. Iedereen is tenslotte iedereen nietwaar? En welzijn is vrij vertaald hetzelfde als ‘goed in je vel zitten’.
Dit moet de gedachte zijn geweest van degene (van communicatie?) die de lange lijst HUprojecten (15!) heeft gezet onder doel 3: gezondheid en welzijn voor iedereen. De diversiteit aan projecten is groot. Zo is er een project Byoghurt, dat gezonde yoghurtjes als ontbijt stimuleert. Een andere onderneming gaat over de heilzame werking van pure edelstenen. Dan is er een initiatief voor teambuilding op de HU en ook kun je in een ander project advies inwinnen over hoe je én vegan eet én fit blijft.
Allemaal dilemma’s en herkenbare kwesties: kan ik nu beter rozenkwarts of amethist op mijn nachtkastje leggen om goed te slapen? Maar het zijn eerder problemen van ‘eerste wereldburgers’. Wie ontwikkelingsdoel 3 goed leest, ziet dat de VN niet aan deze enorme mondiale problemen dacht.
Couveuses van steigerhout
Het doel goede gezondheid en welzijn valt volgens de VN uiteen in vier subdoelen. Allereerst het aantal moeder- en kindsterftes verminderen. Dagelijks sterven 800 vrouwen door complicaties tijdens zwangerschap of bevalling en inderdaad, die sterven niet hier, maar bijna 99 procent van de sterfgevallen van moeders vindt plaats in ontwikkelingslanden. Ook wil de VN het hoge aantal pasgeborenen dat sterft verminderen. Dat laatste is overigens niet altijd heel moeilijk. Simpele couveuses (een soort hooikistjes) kunnen vroeg-geborenen al een goede start en een kans op overleven geven. In het Sengerema ziekenhuis in Tanzania komen al jaren Nederlandse tropenartsen. Zij ontwikkelden houten couveuses die in een low-resource setting zoals Tanzania wordt gezien, repliceerbaar zijn. Op de afdeling prematuur maken baby’s nu een veel betere kans op overleven. Een van de artsen schreef erover onder de titel: Couveuses van steigerhout zijn niet fout.
Ook wil de VN graag aandacht voor infectieziekten als aids, tbc en malaria. Nog steeds sterven hier jaarlijks miljoenen mensen aan, opnieuw vooral in ontwikkelingslanden. Als derde pijler heeft de VN verkeersveiligheid wereldwijd op het oog, omdat ook aan verkeersongelukken veel mensen sterven, overigens nu eens niet alleen in ontwikkelingslanden. En ten slotte wil de VN met dit doel dat iedereen toegang heeft tot goede gezondheidszorg en medicatie. Veel mensen hebben geen toegang tot zorg, medicijnen, of – en ook dat probleem speelt steeds vaker in Nederland – kunnen hun zorg niet betalen.
Minder onrustig met Muziek op Maat
Geen enkele van de vijftien projecten die onder ontwikkelingsdoel 3 staan, sluit bij een van deze doelen aan. Nou, misschien eentje en dat is toegang tot goede mondzorg voor peuters. Het gaat om toegang en om kinderen die het het hardst nodig hebben, dus we rekenen het goed. Meer informatie hierover vind je in dit artikel .
Dat er maar één project aansluit bij de doelstellingen van ontwikkelingsdoel 3, en dat ze zich eigenlijk allemaal richten op het verbeteren van welzijn hier en niet dat van de mensen voor wie het doel voornamelijk bedoeld is (in ontwikkelingslanden) wil overigens natuurlijk niet zeggen dat ze niet zinnig of belangrijk zijn.
Zo valt in de bonte lijst het project ‘Muziek op maat’ op. Het is gericht op mensen die jong (vanaf een jaar of 40) gaan dementeren. Deze mensen kampen met verdriet, woede, relatieproblemen, agressie of dwanggedrag. Veel van deze dementerenden zitten op De Prinsenhof, waar ook een Zorg Innovatie Centrum aanwezig is. Stagiaires verpleegkunde van de HU vroegen zich af hoe ze het welbevinden konden verhogen van de bewoners. Samen met hun familieleden maakten ze een persoonlijke playlist, afgestemd op de muzieksmaak van de bewoner. Volgens Anne Moerman, docent en stagecoördinator bij de opleiding verpleegkunde, was iedereen enthousiast: ‘Het personeel zag dat mensen er erg blij van werden. Ze liepen in de gangen te zingen, bijvoorbeeld.’ Andere mensen ontspanden en hun onrust werd minder.
Helaas is het project niet duurzaam gebleken. Veel van de mp3-spelers gingen kapot of raakten kwijt. Anne: ‘Het bleek toch niet zo geschikt voor de doelgroep.’ Men is nog aan het kijken of er een doorstart kan komen met bestendiger materiaal.
Sportwedstrijden in Vleuten
Een ander project in de lijst heet DURF. Studenten organiseren in dit project verschillende activiteiten om jongerenparticipatie te vergroten in de wijken Vleuten, De Meern en Leidsche Rijn. ‘Dat doen we door sport, feesten, activiteiten op middelbare scholen,’ vertelt studente Pedagogiek Danique Deitz. ‘Alleen is het nu vanwege corona wat lastiger.’
Al voor de covidcrisis was er een tekort aan activiteiten voor jongeren. Ze hebben er volgens Danique dan ook behoefte aan om elkaar te ontmoeten. ‘De meeste jongeren van nu vinden het heel belangrijk om samen te komen. Ik ben betrokken bij een project op het Amadeus college. De jongeren vertellen dat ze behoefte voelen om sámen iets te doen of te organiseren. Door de maatregelen kan dat eigenlijk nauwelijks of niet meer.’
Danique benadrukt dan ook dat DURF bedoeld is voor álle jongeren en niet voor specifieke groepen jongeren, bijvoorbeeld jongeren met een moeilijke thuissituatie. Bovendien wil het project deze jongeren langdurig betrekken. ‘Het is uiteindelijk de bedoeling dat ze aangehaakt blijven en we met hen activiteiten organiseren. We willen ook hun stem en inbreng versterken. Zij zijn de toekomst. Van de wijk, de stad en uiteindelijk van de hele wereld.’
Danique vindt het jammer dat er nu zo weinig georganiseerd kan worden vanwege corona: ‘Ik merk dat het de jongeren op een negatieve manier beïnvloedt. We denken nu samen na over hoe we online dingen kunnen doen.’ Zo hebben twee jongens een mindcraftproject opgezet en proberen anderen een livestream te organiseren zodat ouders en andere geïnteresseerden toch naar hun sportwedstrijden kunnen komen kijken.
Conclusie: hoewel er zeker zinnige dingen gebeuren door de HU, passen ze niet of nauwelijks onder ontwikkelingsdoel 3 van de VN: goede gezondheidszorg en welzijn voor iedereen. Tip: plaats ze in een andere etalage.
Voor moeders en kinderen
Toegang tot goede zorg en medicijnen is in veel zuidelijke landen een groot probleem. Vooral in fragiele landen zoals de Centraal-Afrikaanse Republiek, Afghanistan en de Democratische Republiek Congo is de moedersterfte schrikbarend.
Oorzaken liggen vaak in de onbereikbaarheid van gezondheidscentra, de slechte kwaliteit van de zorg en schadelijke tradities. Als moeders sterven in het kraambed, betekent dit een moederloze jeugd voor kinderen die al geboren zijn. Deze kinderen hebben daardoor al meteen een slechtere start, profiteren minder van onderwijs en lopen meer risico op allerlei andere problemen.
Er zijn verschillende initiatieven gaande om vrouwen in het ziekenhuis en onder goede begeleiding te laten bevallen. Zo zijn er in Ethiopië maternity waiting homes opgezet met hulp van de organisatie VSO. Het zijn tijdelijke woonvoorzieningen vlakbij een ziekenhuis of medische post. Zwangere vrouwen kunnen daar een paar weken voor ze uitgerekend zijn naartoe gaan. Als de baby zich aandient zijn ze meteen verzekerd van goede zorg.
Ook interessant: Wat zijn jouw pinda’s en hoe laat je ze los? Een webinar over werkgeluk.
