Het geweld dat gisteren is getoond in Amerika is ongekend. In Washington D.C. drongen boze aanhangers van president Trump het Capitool binnen en ontregelden zo de stemming over de verkiezingsuitslag. Er vielen vier doden en een vijftigtal mensen is aangehouden.
Journalistiekstudenten van de HU volgden de ontwikkelingen op de voet en tuigden vandaag een ingelaste live uitzending op in Teams om de gebeurtenis te bespreken. Duiden met Donuts heet het initiatief van de studenten. Docent én Amerikaan Brian Maston was erbij om de vragen van zo’n vijftig belangstellenden te beantwoorden. Trajectum sprak hem nadien.
Hoe kijk je op gisteren terug, de day after?
‘Het heeft mijn avond wel een beetje verpest. Het had ook de tijd nodig om te landen. Eerst zag ik het als een grote historische gebeurtenis maar ik weet niet of dat zo zal blijven. Ik heb gekeken naar de relschoppers en er zaten ook mensen tussen die er niet zo goed uitzagen. Sommigen waren slecht ter been of hadden slechte tanden. Dat zijn mensen die niet de winnaars zijn van de Amerikaanse droom en dat vind ik toch verdrietig. Voor gewelddadige demonstranten heb ik echt geen sympathie, maar er zitten ook mensen tussen die niet echt hun plekje kunnen vinden in de maatschappij. Daar zit echt tragiek achter. Die laten zich op zo’n moment meeslepen. Medelijden is een groot woord, maar het stemt mij wel verdrietig.’
Wat doet deze gebeurtenis met je als Amerikaan?
‘Ik kan mij ervoor schamen dat het zo amateuristisch is gegaan. Dat hooligan-achtige mensen zomaar het Capitool binnen kunnen wandelen. Ik denk niet dat dit een tweede keer gaat gebeuren, de beveiliging zal nu beter worden. Maar die verdeeldheid tussen groepen, laten we hopen dat die wegebt met Biden als president. Het is een gematigde man op leeftijd. Als iemand de temperatuur kan doen zakken, is hij dat.
Je gaf bij Duiden met Donuts aan zelf meerdere keren in het Capitool te zijn geweest en je weet dat het goed beveiligd is. Best gek toch, dat de demonstranten zo ogenschijnlijk makkelijk binnendrongen?
‘Je zag er soldaatachtige types rondlopen, bewapende politie en een soort van FBI-personeel. Je kunt niet te dichtbij komen. Sommige gedeeltes zijn open voor bezoekers maar dat is goed afgeschermd van de rest. Het is dus ongelooflijk dat er zo weinig beveiliging was gisteren. Dat kan ook te maken hebben met Covid-19, dat er te weinig personeel is. Sommigen denken dat er een complot achter zit.’
‘Uiteindelijk is het zo dat niemand snel genoeg is opgeroepen. De agenten die er stonden zijn ook maar “gewone” agenten die de democratie staan te verdedigen. Misschien zijn ze onderbetaald of niet goed genoeg getraind voor zo’n situatie. De situatie was ook zo bedreigend. Op een gegeven moment hebben ze de relschoppers gewoon hun gang laten gaan en zijn ze, volledig terecht ook, de parlementsleden gaan beschermen. Dat is dan prioriteit.’
Trump vervolgen, slim of niet?
Wat vond je van het (gebrek aan) optreden van Trump?
‘Mensen stellen terecht de vraag of hij bestuurlijk verantwoordelijk gehouden kan worden voor wat gisteren gebeurde. Hij heeft aanhangers opgeroepen naar het Capitool te komen. Hij keek vanuit het Witte Huis naar het Capitool en deed vervolgens niets. De Nationale Garde is veel te laat ingezet. Mogelijk heeft hij zijn ambt verwaarloosd.’
‘Ik denk dat er in de publieke opinie wel animo is om hem te vervolgen. Ja, hij zou achter de tralies kunnen komen maar dan misschien nog eerder vanwege belastingfraude. Daar lopen al jaren rechtszaken over. De kans dat hij in de gevangenis komt, is nu in elk geval groter dan gisteren. Maar ook al verdient hij het, dan nog moet dat voorzichtig gebeuren. Het is niet niets om een ex-president op te sluiten. Voordat je hem berecht moet je goed nadenken over de gevolgen. Je wilt niet een tweede opstand of rel veroorzaken bij de burgers.’
Je zei al dat het politiek misschien niet slim is om aangifte te doen.
‘Het is in de Verenigde Staten niet gebruikelijk om politieke tegenstanders te vervolgen. Aanklagers in de VS worden aangenomen door politici. Daardoor lijkt het alsof zij vanuit democratisch belang werken en uit wraak Trump willen vervolgen. Er moet dus duidelijk bewijs zijn. Er lopen veel rechtszaken tegen Trump en zijn ambt ,maar als president bent je beschermd. Dat is vanuit de gedachte dat de president niet constant in de rechtbank hoort te zitten maar het land moet besturen.’
‘Eerlijk gezegd denk ik dat Trump doodsbang is voor wat er gebeurt als hij geen president meer is en dat hij daardoor zo hard vecht. Hij vreest dat hij achter de tralies belandt of misschien zijn fortuin verliest. Hij heeft ook schulden uitstaan bij Deutsche Bank. Vanuit zelfoverleving snap ik dat hij zijn presidentschap wil verlengen. Dat is erg voor het land, maar daarmee wil hij zichzelf redden. Er wordt ook wel vaker gezegd: Trump ziet het verschil niet tussen eigenbelang en landsbelang. Hij denkt dat dat hetzelfde is.’
Kijken naar de toekomst
Biden is intussen vandaag alsnog officieel gekozen tot de volgende president. Wat verwacht je van de inauguratie op 20 januari?
‘Symbolisch is de chaos bij het Capitool erg, maar ik denk dat de gebeurtenissen dienen als waarschuwing. De autoriteiten zaten gisteren te slapen, nu is iedereen wakker geschud. Het zal wel goed beveiligd worden.’
Zien we hier een burgeroorlog ontvouwen of is dat te zwaar gezegd?
‘In 1860 is er een burgeroorlog geweest met honderdduizenden doden. Laten we hopen dat dat niet weer gebeurt, niemand heeft er baat bij. Maar de partijen en de bevolking liggen erg ver uit elkaar, ik heb dit nog nooit zo erg gezien. Er is veel politieke verdeeldheid en wantrouwen.’
Kan Biden vereniging brengen?
‘De Republikeinen zijn bereid zijn beleid te steunen. Hij heeft een sterker mandaat om beleid door te voeren dan de afgelopen presidenten, bijvoorbeeld Barack Obama. Sommigen zullen zeggen dat het is vanwege zijn huidskleur. Maar Biden is dertig jaar senator geweest, hij kent de Republikeinen persoonlijk. Mensen zijn niet bang voor hem. Daarom denk ik dat hij vooral in de eerste twee jaar wel wat progressievere wetten er doorheen kan krijgen. Daarna schuiven mensen weer langzaam terug naar hun eigen terrein.’
Lees terug: Amerikaanse verkiezingen aan de HU: zijn we blind voor de aantrekkingskracht van Trump?
