Scherper toezicht op het hoger onderwijs? Nergens voor nodig, vindt de Raad van State. Maar in zijn nadagen als staatssecretaris legde Halbe Zijlstra de kritiek naast zich neer. De minister moet hard kunnen ingrijpen als onderwijsbestuurders falen.
Het hoger onderwijs lag onder een vergrootglas na de affaire bij de Hogeschool Inholland. Vooral het hbo moest het ontgelden. Van links tot rechts riepen politieke partijen om beter toezicht. Daarom maakte het vorige kabinet een wetsvoorstel om de greep op het hoger onderwijs te verstevigen en stuurde het naar de Raad van State voor advies.
Die reageert op zijn zachtst gezegd lauw. Zoveel problemen zijn er niet in het hoger onderwijs, aldus de Raad. Er waren vier dubieuze afstudeertrajecten bij de Hogeschool Inholland, maar verder bleek bij nadere beschouwing geen enkele opleiding werkelijk onder de maat. Waarom zou je dan de wet veranderen?
Maar Halbe Zijlstra kijkt er anders tegenaan. Niets doen is geen optie, schreef hij in zijn laatste dagen als staatssecretaris van OCW. De brief is vorige week naar de Tweede Kamer gestuurd, waar Zijlstra intussen fractieleider van de VVD is geworden.
Zijlstra vindt dat zijn opvolgers voortaan hard moeten kunnen ingrijpen als een onderwijsinstelling overduidelijk faalt en in strijd met de ‘kennelijke geest’ van de bekostigingsvoorwaarden handelt. Wanneer het vorige bestuur van Inholland niet uit zichzelf was opgestapt, zou het nauwelijks mogelijk zijn geweest om het weg te krijgen. Dat moet veranderen, meent hij.
Het gaat volgens Zijlstra om een politieke afweging: hoe groot is de kans dat zich opnieuw misstanden zullen voordoen en hoe ernstig zal dat de waarde van hogeronderwijsdiploma’s aantasten? De onderwijskwaliteit moet boven alle twijfel verheven zijn.
Verder wil het kabinet dat hbo-opleidingen weer verplicht in groepjes van verwante opleidingen worden beoordeeld, zodat de deskundigen die het oordeel vellen een goede vergelijking kunnen maken. Ook zou de Onderwijsinspectie de bevoegdheid moeten krijgen om sneller poolshoogte te nemen als zij onraad ruikt.
Maar volgens de Raad van State zijn bijna alle voorstellen onverstandig. Er zijn al veel mogelijkheden om in te grijpen en het toezicht van de NVAO is intussen scherper. Het kabinet gaat bovendien het aantal opleidingen verminderen, waardoor het eenvoudiger wordt om toezicht te houden. Wacht het resultaat van die maatregelen even af, adviseert de raad.
Het vorige kabinet wilde niet wachten. De nieuwe Tweede Kamer mag zich erover buigen.
