Elk jaar hetzelfde verhaal: lage cijfers en zure gezichten. Ondanks alle goede bedoelingen. Waarom lukt het de HU niet om hoger te eindigen in de Keuzegids, en wat verandert er nu écht?
Wederom bungelt de HU onderaan de Keuzegids. De jaarlijkse ranglijst, gebaseerd op de Nationale Studenten Enquête (NSE) en cijfers over studie-uitval, is geen vrolijke lectuur voor Hogeschool Utrecht.
Studenten beoordelen hun opleiding op inhoud, docenten, toetsing, arbeidsmarktvoorbereiding en sfeer. De score van de HU? Een-na-laatste in 2025, laatste in 2024 en een-na-laatste in 2023. Niet best dus.
Het college van bestuur probeert het tij te keren, hetgeen eerdere HU-bestuurders minder urgent vonden. In 2024 stelde cvb-lid Eva Reuling dat ze ‘geen genoegen’ nam met de slechte score. Dit jaar zei ze dat ‘het jammer is dat alle inspanningen en verbeteracties van onze collega’s nog niet terug te zien zijn in de ranking van de Keuzegids.’
‘Rottig’
‘We werken met hart en ziel om goede mensen op te leiden’, zegt Ronald Boer. De lage score van Social Work in de Keuzegids noemt de instituutsdirecteur zonder omhaal ‘rottig’. De waardering voor het harde werk blijft in de Keuzegids achter. En dat is niet voor het eerst: zijn opleiding scoorde de afgelopen jaren steevast onder het landelijk gemiddelde.
Boer kijkt daar met een mengeling van realisme en ambitie naar. ‘We deden ons best, maar als je elk jaar hetzelfde blijft doen, krijg je ook steeds dezelfde uitkomsten,’ vertelt hij. ‘Daarom zoeken we nu contact met andere opleidingen om te zien wat bij hen wél goed werkt. Zoals bij Vaktherapie, die haalde een hoge score en zit ook in mijn instituut. We hoeven het wiel niet opnieuw uit te vinden.’
Moeilijke toetsen
Boer is al begonnen met concrete veranderingen. ‘Studenten zeiden moeite te hebben met de verschillende toetsvormen. Ze krijgen bij ons praktische, theoretische en portfoliotoetsen. In jaar twee en drie werken we met programmatisch toetsen, en dat vinden studenten juist prettig.’
Daarnaast pakt hij ook de leeromgeving aan. ‘We maken onze Canva-omgeving overzichtelijker, en we zetten ouderejaars in om eerstejaars te begeleiden. Dat zorgt meteen voor meer verbinding en een hogere aanwezigheid in het eerste jaar. Dat zien we gebeuren, maar het is nog niet zichtbaar in de keuzegidscijfers.’
Maar Boer benadrukt dat verbetering niet alleen van docenten kan komen. De uitdaging is groot, want Social Work is een van de grootste opleidingen van de HU. Boer wil dat die schaalgrootte niet ten koste gaat van persoonlijk contact. ‘We willen dat studenten zich gezien voelen, ook in een grote opleiding.’
Dat alles gebeurt terwijl de HU bezuinigt en de docent-studentratio stijgt. Ook bij Social Work moeten mensen ander werk zoeken. Toch blijft Boer positief. ‘We hebben geld gereserveerd om te kunnen investeren in verbetering’, zegt hij. ‘Het kost tijd, maar ik ben zeker van dat we volgend jaar beter scoren.’
Niet alleen voor Ronald Boer is de nieuwe Keuzegids een bittere pil. Mark Tammer, instituutsdirecteur van Design & Engineering, zegt in een reactie: ‘De score is niet best, en daar balen zwaar van. Wie onze opleidingen van binnenuit kent, ziet betrokken teams, inhoudelijke kwaliteit en enorme inzet.’
Zijn instituut weet ook waar het wringt: toetsing, beoordeling, en studenten die zich niet altijd gezien voelen. ‘De communicatie is soms ook onduidelijk’, geeft hij toe. ‘Daar gaan we tijdens de aankomende studiedag mee aan de slag.’
Verbeteringen kosten tijd
Voor Leonie Redder, teamleider Kwaliteitszorg en Institutional Research, kwam de slechte uitslag niet als een verrassing. ‘De Keuzegids gebruikt de NSE, en die resultaten kenden we al,’ vertelt ze. ‘Het lastige is: je kunt als opleiding goed presteren, maar als dezelfde opleiding elders nét iets beter scoort, zak je meteen daaronder.’
En er zitten meer haken en ogen aan het verhaal. De gids baseert zich namelijk ook op de uitval na het eerste jaar. En daar gaat iets mis. ‘Neem HBO-Rechten’, zegt Redder. ‘Daar is de studie-uitval hoog, want veel studenten stromen na hun propedeuse door naar de universiteit. Die vertrekken niet omdat ze ontevreden zijn.’
Er zijn verbeteringen, maar die kun je volgens Redder niet meteen zien. ‘De Keuzegids kijkt naar uitvalcijfers en de NSE van vorig jaar, dus er zit altijd vertraging tussen wat we doen en wat zichtbaar wordt. Als je nu aan de knoppen draait, zie je dat pas later terug.’
De knoppen waaraan gedraaid wordt
Cvb-lid Reuling wil nu gaan ‘investeren in studiebegeleiding, eenvoudiger toetsing, en betere informatievoorziening en roostering’ reageerde ze op de Keuzegids. Daar zal geen student nee tegen zeggen, maar wat betekent dat concreet?
‘Dat zijn we nog aan het uitzoeken’, zegt Redder eerlijk. ‘Sommige problemen zijn opleidingsspecifiek. Wat centraal beter kan, is niet altijd duidelijk. Wel is er één groot verschil met vroeger: de verantwoordelijkheid ligt niet meer alleen bij de opleidingen, maar ook bij de diensten, bijvoorbeeld bij roostering. Hoe maken we dat prettiger voor studenten? Bijvoorbeeld dat ze geen lange tussenuren hebben,’
Waarom niet eerder ingegrepen?
De slechte ranking is er al een tijdje, waarom werd niet eerder ingegrepen? Het vorige college van bestuur voelde minder om in actie te komen na de lage scores.
Met het huidige college, die er nu twee jaar zit, waait er een andere wind. ‘De focus ligt veel sterker op studenttevredenheid, als onderdeel van de brede ambitie studentsucces’, zegt Redder. ‘Alle opleidingen moeten verbeteracties formuleren, dat deden velen al, maar nu is het structureel onderdeel van managementplannen en gesprekken met het cvb. Zo krijgen we ook beter inzicht waar de pijnpunten zitten.’
Of de HU volgend jaar dan hoge ogen zal gooien? Redder schudt haar hoofd. ‘Dat denk ik niet. We steken er energie in, maar verandering kost tijd.’
Lichtpuntjes: de Ad-opleidingen
Het is overigens niet allemaal kommer en kwel. De Associate degrees opleidingen (Ad’s) scoorden relatief goed. Twee daarvan kregen zelfs het predicaat topopleiding. Gertrude Priester, instituutsdirecteur van de ad-opleidingen, is trots. Het geheim? ‘Veel nabijheid bij de studenten. Ze worden gekend en voelen zich gezien. Daarbij speelt kleinschaligheid en sfeer een belangrijke rol.
Toch waarschuwt ze voor een te grote fixatie op de ranglijst. Ze citeert een reactie die ze zag bij de LinkedIn-pagina van Trajectum. ‘”De Keuzegids is een spiegel, geen maatstaaf. Want als een maatstaf een doel wordt, verliest hij zijn waarde als meetinstrument. Dan gaat het alleen maar om ‘’optimaal scoren’’ in plaats van onderwijskwaliteit”. Daar hebben we overigens niet eens een echt gedeeld beeld over, laat staan hoe we die kwaliteit dan in cijfers weten te vatten.’
