Studenten, ouders en medebewoners werken meestal mee als adressencontroleurs van de gemeente aanbellen. En anders hebben gemeenten genoeg middelen om fraudeurs alsnog op de knieën te krijgen.
Dat schrijft staatssecretaris Halbe Zijlstra van OCW aan de Tweede Kamer in een brief over de strijd tegen fraude met de basisbeurs voor uitwonenden. Volgens hem is de overheid best in staat om zulke fraude aan te pakken en hoeft de Tweede Kamer zich daarover geen zorgen te maken.
Als een student een paar keer niet thuis is of de deur niet opendoet, moet hij op gesprek komen bij de gemeente. Dan moet de student bijvoorbeeld met een huurcontract aantonen dat hij niet stiekem bij zijn ouders woont, maar werkelijk op het adres waar hij staat ingeschreven.
De basisbeurs voor thuiswonenden is 170 euro lager dan die voor uitwonenden. Daarom frauderen sommige studenten. Onder PvdA-minister Plasterk zijn plannen bedacht om dit tegen te gaan en Zijlstra heeft de draad opgepikt.
Een betrapte student loopt momenteel weinig risico en hoeft alleen het bedrag terug te betalen dat hij niet had mogen krijgen. Maar er komt een nieuwe wet en dan krijgt hij voor elk onterecht ontvangen tientje een boete van vijf euro: anderhalf keer het gefraudeerde bedrag. Wie nogmaals tegen de lamp loopt, wordt aangeklaagd en verliest met terugwerkende kracht zijn studiefinanciering.
De nieuwe wet zal vanaf 1 januari 2012 gaan gelden, verwacht Zijlstra. Hij denkt dat de aanpak jaarlijks enkele miljoenen zal opleveren.
In de nieuwe wet wordt de bewijslast voor gemeenten lichter. Die hoeven alleen te constateren dat een student niet op het adres woont waarop hij staat ingeschreven. Momenteel moeten gemeenten daarnaast nog bewijzen dat de student daadwerkelijk bij zijn ouders woont.
In allerlei steden lopen proefprojecten waarin controleurs langs deuren van verdachte studenten gaan. Studenten zijn verdacht als ze bijvoorbeeld vlak bij hun ouderlijk huis op kamers gaan of als ze verhuizen zodra ze achttien worden.
De resultaten van deze ‘pilots’ zouden eigenlijk deze maand naar de Tweede Kamer worden gestuurd, maar ze komen pas in februari. De gemeenten hebben meer tijd nodig.
