Hogescholen mogen zich niet verschuilen achter de vrijheid van onderwijs om hun financiële handel en wandel toe te dekken, vindt de Tweede Kamer. Met steun van gedoogpartij PVV is een motie aangenomen waar CDA, VVD en SGP tegen waren.
Hogescholen kunnen buitenstaanders weigeren die hun declaraties willen inzien doordat ze – op één na – een ‘bijzondere status’ hebben. De vrijheid van onderwijs vrijwaart hen momenteel van de plicht tot openbaarheid op dit punt, die andere onderwijsinstellingen wel hebben.
Daar wil D66 een einde aan maken. Naar aanleiding van de perikelen bij Inholland stelde de partij al vragen over deze kwestie, en VVD-staatssecretaris Halbe Zijlstra leek toeschietelijk genoeg in zijn antwoorden. Net als D66 vond hij dat de vrijheid van onderwijs niet op financiële kwesties sloeg. Declaraties noemde hij ‘relevante informatie waarover verantwoording dient te worden afgelegd’, ook al zijn de hogescholen formeel ‘bijzondere onderwijsinstellingen’.
Maar hij wilde niet toezeggen dat hij de openbaarheid in het hbo – en bij de bijzondere universiteiten – ook echt gaat afdwingen. Hij beloofde alleen te onderzoeken hoe er ‘meer transparantie kan worden bereikt bij het openbaar maken van declaraties’.
D66 wilde hier niet op wachten en bracht een motie in stemming. Alle onderwijsinstellingen, ook de bijzondere, zouden op dezelfde manier transparant moeten zijn over de besteding van middelen.
De VVD is ‘inhoudelijk op zich wel voor’, zegt een woordvoerder, ‘maar de staatssecretaris heeft al beloofd met een voorstel komen. We wachten tot dat er is. Dan kunnen we ook zien of er een probleem is en wat er moet gebeuren.’
De Staatkundig Gereformeerde Partij ziet weinig goeds in de motie, zegt kamerlid Elbert Dijkgraaf. ‘Ik wil best de discussie over artikel 23 voeren: wat moet daar wel en niet onder vallen? Welk deel van de financiën hoort bij de vrijheid van onderwijs en welk deel niet? Maar je moet die vrijheid niet telkens ad hoc met moties uithollen.’
Dijkgraaf vindt het vooral belangrijk of er goed toezicht is. ‘En dat is er, want de Onderwijsinspectie kan alle documenten inzien en erover rapporteren aan de Tweede Kamer. Als dat systeem goed werkt, zie ik geen reden om eraan te tornen.’
UPDATE
Het college van bestuur van de HU laat weten een transparant beleid te voeren en een overzicht van de salarissen en declaraties van het bestuur op te nemen in het jaarverslag 2010 (dat in mei 2011 verschijnt).
