Medewerkers van de HU die last hebben van long covid moeten na twee jaar de HU verlaten. Zij kunnen dan een uitkering aanvragen bij het UWV. Vakbond AOb vindt dat mensen met long covid nog een derde jaar in dienst moeten kunnen blijven. Maar de HU en Vereniging Hogescholen hebben daar bezwaren tegen.
Jacques is docent aan de HU en heeft long covid. Hij behoort tot de tweede golf van mensen die in 2020 geveld werden door corona en in de ziektewet belandde. Na korte tijd krabbelde hij op en begon weer een aantal uren te werken. Maar hij kreeg meerdere keren een terugslag en stopte helemaal met lesgeven. Nu, na bijna twee jaar ziektewet, verlaat hij noodgedwongen de hogeschool.
De persoon Jacques is gefingeerd. Maar zijn situatie berust op de werkelijkheid. Medewerkers van de HU met langdurige covid moeten na verloop van tijd de HU verlaten. Daar gaan de nodige gesprekken, onderzoeken en re-integratietrajecten aan vooraf. Maar na twee jaar ziektewet kunnen ze ontslagen worden. Of met wederzijdse goedkeuring de HU verlaten (via een zogenaamde vaststellingsovereenkomst).
Bij de HU is geen apart beleid voor medewerkers met long covid, meldt de Dienst Human Resources (HR). Vanwege de privacyregels mag een werkgever de verzuimoorzaak van medewerkers niet registreren. Voor medewerkers met long covid gelden dezelfde regels als degenen die te maken hebben met andere aandoeningen. De reden hiervoor is dat de HU vanuit het principe van ‘goed werkgeverschap’ iedereen gelijk behandelt.
Minder salaris
De HU en de Arbodienst begeleiden de medewerker in het re-integratie proces. Er komt een plan van aanpak en na een jaar volgt 30 procent minder salaris, zoals in de cao staat. In het tweede jaar wordt bekeken of de medewerker kan terugkeren in de eigen functie of dat het werk moet worden aangepast. Ook worden werkzaamheden buiten de HU al onderzocht. Mocht dit niet lukken dan kunnen HU-medewerkers een WIA-uitkering aanvragen bij het UWV. WIA staat voor ‘Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen’.
Dit, tot ongenoegen van Wim Borghuis, docent bij het Instituut Archimedes en sectorconsulent hbo bij de HU voor de vakbond Algemene Onderwijsbond (AOb). Hij noemt het een gotspe dat medewerkers met langdurige covid na twee jaar ziektewet bij de HU weggestuurd worden. Al tijdens de coronaperiode sprak hij met ongeruste collega’s en kaartte hij binnen de vakbond AOb aan: wat doen werkgevers in het hoger onderwijs om hun medewerkers te beschermen tegen covid?
‘Nou, ik heb daar binnen de HU bar weinig van gezien’, stelt hij. Nadat de sluiting van de gebouwen werd opgeheven stonden docenten weer les te geven voor volle klassen. Waarbij gevaccineerden en ongevaccineerden door elkaar zaten. Weliswaar met de verplichte mondkapjes en met anderhalve meter afstand, ‘maar er werd niet gehandhaafd en een toegangsbeleid was er niet.’ Personeel liep en loopt risico, betoogt Borghuis.
Naderende najaarsopleving
Dat werknemers na twee jaar langdurige covid de HU moeten verlaten is dus niet terecht, vindt hij. ‘Long covid is geen reguliere ziekte en moet buiten de normale regelingen vallen. De manier waarop de HU hiermee omgaat getuigt niet van goed werkgeverschap.’ Eind september stuurde hij daarom een mail aan de leden binnen de HU met een oproep dat medewerkers die op de schopstoel zitten zich kunnen melden bij de juridische dienst van de AOb.
‘Long covid is geen reguliere ziekte en moet buiten de normale regelingen vallen’
Hoeveel medewerkers van de HU met long covid rondlopen is niet bekend. Enkele medewerkers gaven interviews aan Trajectum over hun situatie en twee docenten schreven er een boek over. Volgens een groot onderzoek van onder andere het UMC Groningen houdt één op de acht Nederlanders langdurige klachten over na een covid-besmetting.
Ruim 1600 mensen met long covid uit de provincie Utrecht klopten aan bij de stichting C-Support. Deze organisatie ondersteunt mensen met long covid in opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). In totaal meldden zich 18.600 mensen zich. Driekwart van hen is vrouw. C-Support spreekt van long covid als mensen drie maanden na een besmetting nog klachten hebben. De meest voorkomende symptomen zijn: vermoeidheid, concentratieverlies, kortademigheid, overgevoeligheid voor licht en geluid, hoofdpijn en somberheid.
Zorgmedewerkers krijgen langer de tijd
Voor de zorgsector heeft het kabinet een tijdelijke maatregel getroffen om werknemers met long covid langer de tijd te gunnen om te herstellen en te re-integreren. Er is extra subsidie voor werkgevers om medewerkers met langdurige covid minimaal een half jaar langer in dienst te houden. Zij liepen immers veel kans om in direct contact met patiënten corona op te lopen. ‘Zo kunnen we deze ontzettend belangrijke mensen behouden voor de zorg, een sector die kampt met grote tekorten aan personeel’, schreef minister Helder voor Langdurige Zorg en Sport in een brief aan de Tweede Kamer.
De eerste besmettingen dienden zich in Nederland begin 2020 en inmiddels dient de naderende najaarsopleving van covid zich weer aan. Dat roept de vraag op: hoe gaat de HU hiermee om?
Even leek het erop dat er een vorm van tegemoetkoming zou komen voor medewerkers in het hbo met long codvid. ‘Partijen onderschrijven het belang van een longcovid-fonds’, staat in de bijsluiter van het principeakkoord cao-hbo 2022-2023. In maart 2022 getekend door: werkgeversorganisatie Vereniging Hogescholen (VH) en de vakbonden FNV, CNV Onderwijs, AOb en FvOv. Maar van dat fonds of andere vormen van coulance is in de praktijk weinig te merken.
Een fonds voor het onderwijs
De FNV en AOb opperden tot nu toe (deels) tevergeefs voor de inrichting van een fonds van 150 miljoen euro voor slachtoffers van langdurige covid in het onderwijs en de zorg. De CNV ondersteunt dit idee en geeft het eigen Sociaal Fonds een financiële injectie van 50.000 euro voor hulp aan leden met langdurige covid. In een brief aan de betreffende ministers schrijft de CNV ‘dat ook wij vinden dat door long-covid getroffen personeel, waaronder zeker ook in de cruciale sectoren, Zorg en Welzijn, en Onderwijs, een meer respectvolle behandeling verdient dan zij nu krijgen’.
Even daarvoor pleitte AOb-voorzitter Tamar van Gelder ervoor dat mensen met langdurige covid een jaar meer moeten krijgen om te herstellen en te re-integreren. Aanleiding waren de vele meldingen van het geopende ‘Meldpunt long covid’ door de AOb en FNV Onderwijs & Onderzoek. Mensen met long covid hebben niet alleen te lijden onder de klachten van de ziekte, maar kampen ook met schuldgevoel en gaan er na een jaar ziektewet dertig procent in salaris op achteruit. Ook de beslommeringen van het ‘zorgcircus’ heeft zijn tol.
‘Het is moreel lastig om dit uit te leggen. Ziek is ziek’
Zij krijgen te maken met verplichtte re-integratie en onderzoeken over aangepast werk en een andere baan bij een andere organisatie. Uiteindelijk dreigt een onderzoek naar arbeidsongeschiktheid dat in het uiterste geval leidt tot een vraag voor een uitkering. Terwijl over long covid nog weinig bekend is en niet te voorspellen is wanneer iemand weer aan het werk kan, zei AOb-voorzitter Van Gelder. ‘Geef degenen die het nodig hebben een extra jaar, zodat ze nog alles op alles kunnen zetten om te herstellen en te re-integreren. En werkgevers moeten hier zo nodig voor gecompenseerd worden.’
Maar daar ziet de hogescholenkoepel Vereniging Hogescholen (VH) geen heil in. Op het verzoek van de AOb voor een extra hersteljaar voor mensen met langdurige covid antwoordde de VH dat daar praktische en morele bezwaren voor zijn. ‘De praktische reden is dat hogescholen strikt genomen niet mogen registreren waarom mensen zich ziek melden, ook niet in het geval van long covid. Dit heeft te maken met de privacywetgeving’, zegt een woordvoerder van de VH.
Krappe arbeidsmarkt
En dan is er nog een moreel bezwaar dat de VH aanhaalt. Het is ‘onjuist’ om mensen met een bepaald ziektebeeld in aanmerking te laten komen voor een aparte regeling, terwijl individuen met andere kwalen dit niet kunnen. ‘Het is moreel lastig om dit uit te leggen. Ziek is ziek’, stelt de woordvoerder.
Hij voegt eraan toe: ‘Uiteraard wordt tijdens re-integratietrajecten samen met medewerkers gekeken wat ze nog wel kunnen en of er binnen afzienbare termijn verbetering is te verwachten. Dat gebeurt ook aan het tweede jaar. Omdat hogescholen zich willen gedragen als goed werkgever, maar ook omdat het in hun directe belang is om onnodige uitstroom te voorkomen. Er is immers een heel krappe arbeidsmarkt.’
