’s Werelds Rommel Opruimdag. Ofwel World Cleanup Day. Dat was het afgelopen zaterdag. Een mooie gelegenheid om alle peuken van Amersfoort bij elkaar te vegen, vond Danielle van Wallinga met haar actiegroep Eemland Schoon. Eindeloos veel ‘peukmeuk’ was de oogst: ruim 12.000 peuken, 309 sigarettenpakjes en tientallen aanstekers, vloeitjes en wietzakjes. En nu de vraag: Heeft ‘hoofd bijzaken’ Bert-Jan Lagerwij vandaag gemerkt dat zijn stoepje schoner was?
Van Wallinga heeft de cijfers goed paraat: ‘Jaarlijks belanden er zo’n 10 miljard peuken op de grond en 75% van de rokers gooit peukmeuk achteloos van zich af. Peuken bevatten veel giftige stoffen en vervuilen soms wel 8 liter grondwater. Ze doen er tot twaalf jaar over om af te breken. Daarna blijven ze schadelijk door de microplastics die in de natuur belanden. Bovendien is de verbouwing van tabak een grote aanjager van ontbossing, één van de grootste veroorzakers van klimaatverandering. Wie elke dag een pakje sigaretten rookt, jaagt er elke twee weken een boom doorheen.’
Huismeester Bert-Jan Lagerwij lacht om de vraag hoe schoon ‘zijn’ bordes is. ‘Brandschoon’, antwoordt hij snel.
Lagerwij: ‘Er belanden hier dagelijks zoveel peuken op de stoep dat we veegdiensten hebben ingesteld. We vegen drie keer per dag hoge bergen peuken bij elkaar. Je weet wel hoe het is bij ons, hè? Het bordes gaat over in de stoep. De stoep is van de gemeente, dus zie dan het rookverbod van de HU maar eens te handhaven.’
De medewerker haalt zijn schouders op. ‘Studenten en personeel gooien peuken op de grond, ja zo gaat het. Je kunt borden neerhangen, een vlag laten wapperen, maar het helpt maar een beetje. Ik moet mezelf een beetje beschermen, ik maak me er niet meer druk om. Ik ga niet voor politieagent spelen. Mensen erop aanspreken werkt meestal averechts. Dan krijg je discussie en agressief gedrag.’
Waarschijnlijk is het voor velen een onbewuste gewoonte geworden, vermoedt Van Wallinga. ‘Maar het is onverteerbaar om de planeet en alles dat leeft de dupe te laten worden van jouw rookgedrag. Veel rokers realiseren zich niet genoeg dat hun afval zeer schadelijk is en het is de hoogste tijd dat daar verandering in komt’, vindt ze. ‘Peuken zijn het meest gevonden zwerfafval en de gevolgen liegen er niet om.’
Peuk in je vis
Lagerwij is sceptisch over het rookverbod van de HU. ‘Het zou van ernstig kuddegedrag getuigen als mensen dan wél stoppen, vind je niet? Ik ben zelf een paar maanden gestopt omdat ik fitter wilde worden. En financieel is het ook interessant om het te laten want als je een beetje doorrookt kost het je algauw driehonderd piek per maand. Ik word 66 en wil graag nog tien jaar mee, snap je? Dat lukt misschien niet met al dat gif in mijn lijf. Maar die jongeren van achttien? Die zijn daar helemaal niet mee bezig joh.’
Van Wallinga heeft vertrouwen in de rookvrije generatie. En tegen iedereen wil ze zeggen: ‘Stoptober staat voor de deur. Laat dat een mooi steuntje in de rug zijn om te stoppen.’ En vooruit, nog één keer drukt ze iedereen op het hart zijn peuken in de afvalbak te gooien. ‘Anders belandt hij misschien wel in een stukje vis op je bord of in het kraanwater dat je drinkt. Geen lekker idee!’
Eemland Schoon bestaat uit een groep Amersfoorters die zich vrijwillig inzetten voor een schonere stad met minder zwerfafval. Van Wallinga was initiatiefneemster van deze peukenactie. Zij werkt bij het Kenniscentrum Sociale Innovatie.
Ook interessant: Wie kent Bert-Jan van HU Amersfoort niet?
