Veel jongeren zien schuld bij de bank of bij DUO niet als probleem.
Over afbetalen wordt al helemaal niet nagedacht. Het lectoraat Participatie en Maatschappelijke Ontwikkeling deed onderzoek en pleit voor meer financieel bewustzijn binnen de schoolmuren.
Jongeren en schulden
Jongeren zijn vaak onvoldoende financieel bewust én willen bij het verkrijgen van dat bewustzijn worden ondersteund; een derde van de jongeren loopt extra risico om in de schulden te raken. Dit blijkt uit het grootschalige onderzoeksproject Jongeren & Schulden van het lectoraat Participatie en Maatschappelijke Ontwikkeling, waarbij zowel HU-studenten, ROC-leerlingen en VMBO’ers zijn betrokken.
De belangrijkste conclusie is dat professionals die dagelijks met jongeren werken (bijvoorbeeld coaches, docenten, woonbegeleiders, cliëntmanagers, zorgcoördinatoren) belangrijk sleutelfiguren zijn in financiële bewustwording van jongeren. Het project biedt onder andere inzicht in hoe in het onderwijs het thema ‘omgaan met geld’ een structurele plek kan krijgen.
Het project Jongeren & Schulden is vastgelegd in het boek Geld rolt, geschreven door lector Stijn Verhagen en onderzoeker Pim van Heijst, en verkrijgbaar via Uitgeverij SWP, € 19,95
Uit het onderzoek
Aan het onderzoek bij het project Jongeren & Schulden deden 949 HU-studenten mee. De belangrijkste cijfers:
• 24% leent bij DUO
• 11% staat rood
• 79% maakt zich geen zorgen over schulden
• 15% weet de rente van de DUO-lening
• 73% vindt dat de HU niet genoeg doet aan financieel bewustzijn.
• 61% zou dat zinvol vinden.
Eelco Koot is onderzoeker bij het lectoraat Participatie en Maatschappelijke Ontwikkeling, docent sociaal juridische dienstverlening en studieloopbaanbegeleider. Hij werkte mee aan het onderzoek en vindt het voor aankomende hbo-professionals belangrijk om financieel alert te zijn. In het onderzoek gaven studenten aan financiële begeleiding op de hogeschool op prijs te stellen.
‘De meeste studenten hebben hun financiën prima op orde. Toch denk ik het creëren van financieel bewustzijn heel goed past binnen de hogeschool. En dan bedoel ik niet een betutteld vak over budgetteren, maar per opleiding kijken wat bij studenten past. Veel studenten van de faculteit Journalistiek & Communicatie worden freelancer of zzp’er. Hoe werkt dat bij de belasting? Of op de faculteit Gezondheidszorg: wat zijn de gemiddelde startsalarissen voor verpleegkundigen? En op de pabo: hoe ga ik om met mijn geld en kan ik dat ook overbrengen op kinderen?
Een veel voorkomende misvatting is dat een lening bij de DUO IB-groep een gift is. Een student deelde me een keer moeiteloos mede dat zijn schuld van 20.000 euro hem niet zo dwars zat, omdat deze op den duur toch wel werd kwijtgescholden. Maar je studieschuld wordt zelden, alleen bij hoge uitzondering, kwijtgescholden. En DUO vindt je altijd! Dat is mijn belangrijkste boodschap aan studenten. Als je niet betaalt, weten je ze te vinden.
In mijn studententijd leende je niet. Ik mocht niet eens lenen, omdat mijn ouders modaal verdienden. Pas in de jaren negentig werd lenen gewoon. Maar ‘vroeger was alles beter’, daar wil ik niet mee aankomen. Het is nu gewoon keihard 2010 en eerstejaars krijgen, zelfs voor hun introductie al, brieven thuis van banken over rood staan en studentenkrediet. De gang naar voorschotje.nl is makkelijk gemaakt en wat je online koopt, hoef je een jaar later pas af te betalen. En wat als iedereen de nieuwste laptop heeft en jij niet?
Waar het mij om gaat is dat studenten bewuste, rationele, financiële keuzes maken. Wél nieuwe kleren voor stage, géén skivakantie omdat al je klasgenoten toevallig ook gaan. Twee weken feesten prima, maar dan eet je dus de rest van de maand chili con carne. Oftewel: heb een goed zelfbeeld, weet wat de financiële gevolgen van je keuzes zijn, weet waarvoor je leent.
Een van de belangrijkste dingen vind ik dat studenten ongelooflijk goed nadenken over hun studiekeuze. Overstappen kost geld hè. En feit is dat nog steeds een derde na acht jaar zonder diploma vertrekt, en dan is de financiële sores pas echt groot. Bovendien ben ik er van overtuigd dat die hoge uitval ook te maken heeft met geld, want financiële problemen leveren altijd persoonlijke problemen op. Als we geldproblemen kunnen aanpakken, winnen we zoveel meer.’
‘Eten, roken en uitgaan. Ik heb altijd goede voornemens hier op om te bezuinigen.’
Kasper (23), derdejaars small business & retail management
Per maand te besteden: 1300 euro
Woont op kamers
Leen je? ‘Bij DUO. Maximaal, dus 500 euro per maand. En ik sta vol in het rood.’
Waar geef je het meest aan uit? ‘Eten, roken en uitgaan. Ik heb altijd goede voornemens hier op om te bezuinigen.’
Vandaag kantine of eigen gesmeerde boterham? ‘Geen van beiden. Ik woon naast een restaurant, daar brunch ik.’
Heb je wel eens zorgen over je financiën? ‘Dat wel. Ik heb elke maand een tekort. Dit komt omdat ik mijn studententijd al begon met 1000 euro in het rood. Als ik geen geld meer heb ga ik veel bij mijn ouders eten of vraag ik een voorschot op mijn bijbaan.’
Arnelieke de Bondt (21), tweedejaars recht deeltijd
Per maand te besteden: 650 euro
Gaat samenwonen met haar vriend
Leen je? ‘Uh, bovenop je stufi kun je nog een lening afsluiten? Ja dat heb ik dan wel. Eigenlijk weet ik niet precies hoeveel dat is. Ik ga er dus niet echt goed mee om. Maar rood sta ik niet!’
Waar geef je het meest aan uit? ‘Roken, leuke uitstapjes en buiten de deur eten. Studieboeken trouwens ook. Die zijn heel duur.’
Heb je wel eens zorgen over je financiën? ‘Nee, ik ben niet heel roekeloos met geld uitgeven. Ik denk dat de zorgen nog komen wanneer ik een hypotheek moeten betalen.’
Een week boodschappen of een avond goed stappen? ‘Dan toch maar de boodschappen.’
Sarwar Jamal (22), eerstejaars communication and media design
Per maand te besteden: 500-600 euro
Woont nog thuis
Leen je? ‘Nee. Ik heb wel eens rood gestaan. Sinds ik een bijbaantje heb niet meer.’
Waar geef je het meest aan uit? ‘School en kleren. Ik wil er wel goed uitzien.’
Vandaag kantine of eigen gesmeerde boterham? ‘Ik heb eigen eten mee.’
Wat moet je zelf betalen? ‘Mijn studie en boeken. Thuis wonen scheelt wel geld.’
Heb je wel eens zorgen over je financiën? ‘Nee, ik ben zuinig. Hoewel ik af en toe van die impulsaankopen doe, zoals laatst guitar hero.’
Paula Borg (23), tweejaars recht deeltijd
Per maand te besteden: 1000 euro
Woont nog thuis
Leen je? ‘Nee. Doordat ik een deeltijdstudie doe, kan ik parttime werken.’
Waar geef je het meest aan uit? ‘Ik heb geen OV meer, dus alle reiskosten moet ik zelf betalen. Ik geef ook veel uit aan eten en drinken.’
Vind je dat je bewust omgaat met geld? ‘Geen idee. Ik krijg nu een leuk salaris en kan daarmee wel rondkomen.’
Wat moet je zelf betalen? ‘Mijn studie betaal ik zelf, maar het scheelt dat ik nog thuis woon.’
Heb je wel eens kopzorgen over je financiën? ‘Als de rekening van de HU weer binnenkomt.’
Laatste telefoonrekening? ’12 euro. Kostte echt geen drol.’
Een week boodschappen of een avond goed stappen? ‘Liever stappen en leuke dingen doen dan eten.’
Roan Fokker (22), tweedejaars digitale communicatie
Per maand te besteden: 400 euro
Woont nog thuis
Leen je? ‘Op dit moment niet. Heb af en toe wel een kortlopende lening lopen bij mijn ouders.’
Rood staan? ‘Nee. Dat heb ik bewust stopgezet toen ik ging studeren.’
Waar geef je het meest aan uit? ‘Stappen en benzine. Ik moet voor school een eind reizen en daarvoor pak ik de auto. Ik wil ook nog wel eens dure gadgets kopen, zoals een mobiel of iPod.’
Waarop zou je kunnen bezuinigen? ‘De auto. Ik zou ook de bus kunnen nemen, maar heb geen zin in kinderen die kauwgom door de bus gooien.’
Laatste telefoonrekening? ’60 euro. Dat is gemiddeld.’
Een week boodschappen of een avond goed stappen? ‘Goed stappen natuurlijk!’
Suzanne Bouwman (18), eerstejaars management, economie en recht
Per maand te besteden: 500 – 1000 euro
Woont nog thuis
Waar geef je het meest aan uit? ‘Stappen en merk broeken.’
Waarop zou je kunnen bezuinigen? ‘Op uitgaan. Maar dat hoeft eigenlijk niet, want ik werk hard genoeg. Er gaat veel uit, maar er komt genoeg in.’
Vandaag kantine-eten of eigen gesmeerde boterham? ‘Toch kantine. Ik houd niet zo van eten uit een zakje.’
Wat moet je zelf betalen? ‘Mijn ouders betalen mijn studie, verder betaal ik alles zelf.’
Laatste telefoonrekening? ‘Haha, dat vind ik geen leuk onderwerp. Die was 210 euro, echt niet normaal meer!’
Een week boodschappen of een avond goed stappen? ‘Dan ga ik wel voor de boodschappen.’
Anne Konig (17), eerstejaars management, economie en recht
Per maand te besteden: 350 euro
Woont nog thuis
Leen je? ‘Nee, nog niet. En ben ik eigenlijk ook niet van plan!’
Waar geef je het meest aan uit? ‘Kleren. Heel veel shoppen.’
Waarop zou je kunnen bezuinigen? ‘Kleren, haha!’
Vandaag kantine of eigen gesmeerde boterham? ‘Dat wordt de kantine. Ik koop daar vaak drinken.’
Laatste telefoonrekening? ‘120 euro.’
Heb je wel eens kopzorgen over je financiën? ‘Eigenlijk niet. Het is tot nu toe nooit fout gegaan.’
Een week boodschappen of een avond goed stappen? ‘Toch de boodschappen.’
