Ter ere van het twintigjarig bestaan van Hogeschool Utrecht duikt Trajectum in het archief van 1995. En: hoe kijken we nu naar de trends van toen? Slotaflevering: De Keuzegids hbo, een uitgave sinds 1995. ‘We weten precies wanneer die publicaties verschijnen en maken meteen een quickscan.’
De kerstvakantie breekt bijna aan. Een periode waarin ontevreden eerstejaars bij zichzelf te rade gaan en bepalen of zij voor de juiste opleiding hebben gekozen. In februari kunnen zij namelijk beginnen met een nieuwe hbo-studie en als zij voor februari stoppen met hun huidige opleiding, hoeven zij hun studiefinanciering niet terug te betalen.
Heroriënteren dus. Ontevreden studenten gaan op zoek naar een nieuwe passie en zoeken een opleiding die daarbij past. Maar hoe weten zij nou of de kwaliteit van die opleiding in orde is? Daar kunnen zij de Keuzegids voor gebruiken. De redactie achter dit boekje geeft opleidingen en hogescholen een score.
Het boekje werd in 1995 al uitgegeven. Dat was ongemakkelijk voor een aantal hogescholen. ‘Gezien de grote verspreiding onder schooldecanen, scholieren en ouders zullen managers van opleidingen (op jacht naar studentenvlees) de Keuzegids met rode oortjes lezen’, stond twintig jaar geleden in Trajectum.
Onvoldoendes
Een aantal opleidingen van de Hogeschool van Utrecht (zoals de HU toen heette) kreeg een slechte beoordeling. De pabo eindigde bijvoorbeeld onderaan de lijst. Nergens anders waren pabo-studenten zo kritisch: als enige in het land gaven de studenten onvoldoendes voor de inhoud van het programma, samenhang en studeerbaarheid.
Maar de Keuzegids betekende niet alleen kommer en kwel voor de hogeschool. Opleidingen die bovengemiddeld goed scoorden, werden door de Keuzegids in de spotlight gezet. Zo eindigde de opleiding Journalistiek boven de concurrenten Zwolle en Tilburg. Mooie reclame.
Laatste plaats
Dat geldt twintig jaar later nog steeds. Opleidingen die extreem hoog of extreem laag scoren, krijgen aandacht. Niet alleen in de Keuzegids. Die halen de dagbladen. En dus had de HU het zwaar te verduren in 2010, toen het de laatste plaats deelde met InHolland. De hogescholen kregen een score van 55.
Nu staat de HU er beter voor. De hogeschool wordt in de Keuzegids hbo 2016 beoordeeld met een score van 56,5. Daarmee staat de HU op plaats 9 van 11 grote hogescholen. ‘Deze stijging is te danken aan een grote inzet van vooral de docententeams’, zegt Ouke Pijl, teamleider kwaliteitszorg. Zijn team ondersteunt instituten en opleidingen bij de verbetering van hun onderwijs. ‘Ons team helpt ze om scherp te blijven’, zegt hij. ‘Zowel op de accreditatie-eisen als de studenttevredenheid.’
Studentbeoordelingen
Die studenttevredenheid is terug te zien in de scores van de Keuzegids. Deze is voor een groot deel samengesteld uit resultaten van de Nationale Studenten Enquête. Pijl vindt dat studentbeoordelingen veel zeggen over de opleidingen van de hogeschool. ‘Studenten zitten zelf midden in het onderwijs. Zij hebben een goed beeld van hoe zaken lopen’, aldus Pijl.
De beoordelingen van de Keuzegids worden dan ook serieus genomen. ‘We weten precies wanneer die publicaties verschijnen en maken dan meteen een quickscan. Die verspreiden we in de organisatie met de uitkomsten van het onderzoek.'
Kanttekening
Maar die resultaten kunnen ook afleiden. ‘Omdat er elk jaar meerdere onderzoeken verschijnen, heb je de neiging steeds te reageren. Dan krijgt het iets hijgerigs. Opleidingen moeten vooral blijven kijken naar het geheel: naar afstudeerniveau, studenttevredenheid en studiesucces. Die rankings geven een beeld, maar zijn ook niet alles bepalend’, zegt Pijl.
Ook plaatst hij een kanttekening bij de manier waarop de Keuzegids is samengesteld. ‘Een paar maanden geleden kwam de nieuwe Keuzegids bachelors uit en toen bleek dat alleen particuliere deeltijdopleidingen waren opgenomen. Dat is jammer, want wij focussen op een leven lang leren en scoren goed in deeltijdonderwijs. Maar dat wordt op deze manier niet zichtbaar’, aldus Pijl.
Studiekiezers
Om een completer beeld te krijgen, kunnen studiekiezers accreditatierapporten opvragen op de website van de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie en de HBO-Monitor downloaden op de website van de Vereniging Hogescholen. Voor die monitor werden oud-studenten ondervraagd. ‘Alumni kunnen dat wat zij hebben geleerd, toetsen in de praktijk,’ zegt Pijl.
Het kost alleen iets meer moeite om die informatie te verkrijgen. De Keuzegids is daarentegen moeilijk te ontwijken. Zelfs studiekiezers die het boekje niet bestellen, weten welke opleidingen zij moeten mijden. Dat lezen ze wel op NU.nl.
