Het aantal auto’s in Nederland stijgt in razend tempo, berichtte het AD vandaag. HU-onderzoeker Karla Münzel deed promotieonderzoek naar deelauto’s en vertelt aan Trajectum waarom het eigenlijk goedkoper is om je auto weg te doen.
Er rijden 9,4 miljoen auto’s rond in Nederland. Vorig jaar kwamen er 180 duizend bij, een hogere stijging dan normaal. De ANWB maakt zich zorgen over files in de komende jaren. Ook de parkeerplaatsen voor al deze auto’s wordt een groter probleem.
Daar weet Karla Münzel alles van. Onlangs publiceerde ze een artikel over deelauto’s. Van 2015 tot 2019 deed ze promotieonderzoek bij de UU naar dit onderwerp. Ze werkt sinds een jaar op de HU. Drie dagen per week als onderzoeker bij het Centre of Expertise Smart Sustainable Cities, één dag als docent bij Built Environment. Ze houdt zich bezig met deelmobiliteit: deelauto’s, deelfietsen en bijvoorbeeld deelscooters. ‘De enige goede oplossing voor het probleem.’
Waarom moeten we onze auto’s wegdoen?
‘Voor dingen waar je normaal een auto voor zou pakken, pak je dan vaker de fiets of het openbaar vervoer. Dat is duurzamer, het scheelt file en zorgt voor meer ruimte. Parkeerplekken vreten ruimte in een stad. Ruimte die ook kan worden gegeven aan natuur of speelplekken. Bij nieuwe woningbouw kunnen meer woningen op hetzelfde oppervlak worden gebouwd als er minder ruimte voor parkeren wordt gereserveerd: relevent bij de huidige woningnood.
Bovendien is het voor veel mensen voordeliger om hun auto weg te doen en een deelauto te huren.’
Dus een deelauto gebruiken is goedkoper dan een eigen auto hebben?
‘Meestal wel. Een auto staat gemiddeld meer dan 23 uur per dag stil. Je betaalt de auto zelf, de wegenbelasting, reparaties en verzekeringen. Bij een deelauto betaal je per rit (bijvoorbeeld 3,90 euro per uur en 0,41 euro per kilometer, red.) of een maandelijks abonnement. Dat lijkt vaak duur want het kost meer dan de benzine van een auto. Maar onder de streep is een deelauto voor mensen die minder dan 10.000 kilometer per jaar rijden voordeliger. Mensen die twee auto’s hebben, kunnen er bijna altijd een missen.’
Hoe werkt een deelauto?
‘Bij bedrijven als Greenwheels of MyWheels kun je een tijdelijke auto huren. Je kunt ze vooraf reserveren of ter plekke huren. Die auto’s staan niet overal, alleen op plekken waar genoeg wordt gehuurd: bij stations of buurten binnen een stad bijvoorbeeld. Ook verhuren mensen hun eigen auto via een platform, Snappcar is het bekendste voorbeeld. Dat is beschikbaar in alle gemeenten van Nederland, ook daar waar niet vaak vraag is.’
Waarom doen zo weinig mensen hun auto dan weg?
‘Een privéauto is de norm. Het is te makkelijk. Bijna alles is met de auto bereikbaar en er zijn veel parkeervoorzieningen: zo’n 19 miljoen in Nederland. Een leaseauto krijgen is heel normaal. Daar moeten we vanaf.’
Maar veel mensen willen de vrijheid van een auto toch niet kwijt?
‘Het geeft mij juist vrijheid om altijd een passend vervoersmiddel te kunnen pakken en te kunnen kiezen welk automodel ik huur. Een deelauto om mijn oma op het platteland te bezoeken, een cabriolet voor een weekendje weg. En als ik vanaf het station een deelfiets huur om naar visite te gaan, kan ik toch met een vriend meerijden naar huis. Dan ben ik dus niet genoodzaakt om altijd mijn auto overal mee naartoe te slepen.
En vrijheid is dat ik me niet bezig moet houden met het repareren van een eigen auto en de winterbanden op tijd erop moet laten zetten – dat doet alles het deelautobedrijf. De kosten zijn duidelijk en er komt niet plotseling een hele hoge kostenpost op me af. Dat is ook een vorm van vrijheid.’
Wat moet er gebeuren zodat mensen hun auto wegdoen?
‘We moeten privé autobezit ontmoedigen en andere vormen van vervoer stimuleren. Nieuwe wijken worden gebouwd en gepland met het idee dat niet iedereen een eigen auto voor de deur heeft staan. Bij de nieuwe woningen in de Merwedekanaalzone, vlakbij Utrecht Centraal, komen drie parkeerplekken per tien woningen. Die staan aan de randen van het gebied en niet bij de voordeur.
De combinatie van verschillende vervoersmiddelen moeten we aantrekkelijker maken. In bestaande wijken kunnen we parkeerplekken weghalen en mobiliteitshubs plaatsen. Die komen dichtbij OV-knooppunten. Zo hoef je niet in de regen een heel eind te lopen om te kunnen reizen. Daar staan deelfietsen en deelauto’s, met genoeg keuze. Wil je naar de IKEA? Dan pak je een grote deelauto. Wil je naar de supermarkt voor weekboodschappen? Dan pak je een deelbakfiets. Door een app die alle vormen van deelmobiliteit met elkaar combineert en opties geeft, wordt zoiets nog aantrekkelijker en toegankelijker.’
Dat klinkt duur. Wiens taak is dit?
‘De overheid en gemeentes moeten hun infrastructuur dus anders gaan inrichten. En er moet meer geld naar het traditionele ov en naar de koppeling tussen ov en deelmobiliteit en andere innovatieve oplossingen. Als er meer zitplekken zijn en minder ritten vervallen door personeelstekort, wordt het aantrekkelijker. Deelvervoersbedrijven kunnen nog werken aan samenwerking tussen partijen en aan zichtbaarheid. Deelauto’s zijn er zeker, maar je ziet ze niet altijd.
Grote bedrijven kunnen hun werknemers ontmoedigen om met de auto te reizen door een ov-kaart of ze geven een abonnement op deelauto’s. In ieder geval geen leaseauto van de zaak meer. En ieder individu kan zelf berekenen wat voordeliger is, los van de milieuvoordelen.’
Doet de HU het goed?
‘Vanaf deze maand heeft de HU een reiskostenregeling met een optie voor gratis openbaar vervoer. Dat is goed. Parkeren in het Utrecht Science Park is echter nog steeds gratis. Daarop baseren veel mensen hun keuze, dus ze blijven alsnog met de auto gaan.
De HU heeft een fietsregeling waarmee je korting krijgt, maar idealiter zou je het helemaal vergoed krijgen. Zo kunnen mensen die 10 of 15 kilometer verder wonen, op een speed pedelec naar hun werk.’
Er zijn mensen die met het OV drie keer langer onderweg zijn dan met de auto. Moeten zij dan ook met het OV?
‘Idealiter wordt Nederland zo goed bereikbaar dat het niet meer drie keer zo lang hoeft te duren. De HU is in gesprek met andere partijen in het USP over de verbetering van de bereikbaarheid. Maar als iemand makkelijk van hier naar Rotterdam komt, en daarna nog naar een afgelegen dorpje moet, ligt daar het probleem. Dan zou een deelfiets vanaf Rotterdam Centraal een lange busrit kunnen vervangen.’
Heb jij zelf een auto?
‘Nee, haha. Ik ga op de fiets naar de HU, een kwartier fietsen. En ik gebruik ook wel eens deelauto’s.’
