Zo’n 20.000 fietsers passeren dagelijks het Vredenburg. Haast moet je niet hebben. Dat aantal veroorzaakt namelijk nogal wat opstoppingen tijdens de spits. De gemeente wil van Utrecht dé fietsstad van Utrecht maken en heeft daarvoor acht miljoen gereserveerd.
Elke ochtend en avond tijdens spitsuur lijkt er een ware volksverhuizing aan de gang in het centrum van de stad, maar ook van en naar de Uithof. Als fietser moet je al gauw op diverse plekken drie groene verkeerslichten aan je voorbij laten gaan, voor je je tocht kunt voort zetten. Dat er geen massale vechtpartijen ontstaan in de fietskluwen, waarin iedereen haast heeft, mag een wonder heten. Mannen in pak, ouders met de bakfietsen, studenten richting Uithof. Iedereen heeft zo z’n eigen richting en doel op de fiets. Het Vredenburg, dat ook nog eens een grote bouwput is, lijkt de flessenhals waar iedereen zich doorheen perst.
DE UITHOF
Daar komen dagelijks zo’n 20.000 fietsers langs. Naar de Uithof zijn dit er tussen de 5.000 en 15.000. Als je vanuit het westen van de stad naar het oosten moet, doe je er beter aan om een alternatieve route buitenom te nemen. Ervaring leert, dat dit in de spits al gauw zo’n tien minuten tot een kwartier kan schelen.
Dat je als fietser het gevoel hebt dat je voor elk verkeerslicht lang moet wachten, is geen idee fixe. Volgens de Fietsersbond zijn de verkeerslichten voor fietsers in Utrecht daadwerkelijk verkeerd afgesteld. Dit, en het slechte wegdek van veel fietspaden, maakt de stad ‘zeer onaangenaam voor de fietser’ vindt Jan van der Horst van de lokale Fietsersbond.
ACHT MILJOEN EURO
Dit past echter niet in het plaatje dat de gemeente voor ogen heeft. Zij wil namelijk Utrecht tot dé fiets- en OV-stad van Nederland maken. De fiets pakken moet gestimuleerd en niet tegengewerkt worden, is de opvatting. De gemeente heeft daarom acht miljoen euro gereserveerd om verschillende knelpunten op de fietshoofdroutes aan te pakken en de parkeercapaciteit te verbeteren. Belangrijke knelpunten zijn onder andere tussen Janskerkhof en Biltstraat en tussen Herculeslaan en Stadionlaan. Zo wil de gemeente de beruchte verkeerslichten bij de Lucasbrug gunstiger afstellen. Op dit punt moeten fietsers vaak en lang voor rood licht wachten. Bij het tweede knelpunt wil zij een tweerichtingsweg voor fietsers maken.
Volgens Peter van Corler, gemeenteraadslid voor GroenLinks, pakt de gemeente al een hoop zaken aan voor de fietser in Utrecht. Zo zijn de verkeerslichten bij de Neude verwijderd en zie je steeds meer nieuw asfalt. Toch geeft hij de Fietsersbond gelijk dat het sneller kan. Van Corler laat weten dat het moeilijk is om iets te doen aan de drukte in het centrum. ‘In de binnenstad heb je te maken met beperkte ruimte en het historische karakter van de stad dat bewaard moet worden. Hierdoor moet de gemeente schipperen met de ruimte die er is voor de fiets en het openbaar vervoer.’
OERWOUD
Het grote aantal fietsers zorgt daarnaast voor parkeerproblemen. Ook al heeft de gemeente rondom het station overal fietsrekken geplaatst, na negenen fatsoenlijk je fiets parkeren, betaald of onbetaald, is vrijwel onmogelijk. Dagelijks staat bij de betaalde fietsenstalling onder het station het bord VOL.
Het tekort aan parkeerplaatsen is niet alleen een probleem voor de eigenaar van de fiets maar ook voor de gemeente. Fietsen worden overal neergezet, ook voor nooduitgangen. Daarom verwijdert de gemeente fietsen die gevaarlijk geparkeerd staan. Ze worden opgeslagen in een depot aan de Kanaalweg. De komende jaren komen er in het stationsgebied 22.000 fietsplekken bij. ‘Maar het lijkt’, verzucht Corler, ‘alsof voor elke nieuwe stalling er ook een nieuwe fietser bijkomt.’
Charlotte Vastbinder (22)
Derdejaars journalistiek
Is samen met: Kees (2ehands)
Woonplaats: Utrecht
Afstand naar Uithof: 4 km
Wanneer werd het echte liefde?
‘Toen ik hem voor het eerst zag staan met zijn gouden kleur en afgeraffelde trappers. Het was liefde op het eerste gezicht. De stickers en mand heb ik er later opgezet. Mijn fiets draagt alles voor me, daarom ben ik zo blij met hem.’
Waar leerden jullie elkaar kennen?
‘We hebben elkaar ontmoet bij de fietsenmaker op de hoek. Hij was toen nog jong en mankeerde niks. Nu gaat geregeld de ketting eraf.’
Hoe lang zijn jullie al samen?
‘Sinds september vorig jaar.’
Het spannendst wat jullie hebben meegemaakt?
‘Een keer moest ik met een jongen vanaf Lunetten in het centrum komen. Hij ging fietsen en ik achterop. Alleen bleek mijn band op sterven na dood te zijn. Ik weeg geen 30 kilo en mijn fiets had dat stuk met platte band zeker niet volgehouden. We hebben toen met een gestolen pomp van een andere fiets de band kunnen reanimeren.’
Waar gaan jullie zoal naartoe?
‘We gaan heel Utrecht door met z’n tweeën. Naar de supermarkt, naar vrienden, naar school, noem maar op. Het OV probeer ik zoveel mogelijk te vermijden.’
Denk je dat het lang aanblijft?
‘Ik denk nog wel één tot anderhalf jaar als hij het volhoudt. Of ik oud met hem word denk ik niet. Daarnaast heb ik bij mijn ouders thuis nog een andere liefde staan.’
Jaap Boonstra (41)
Opleidingsmanager op faculteit Communicatie en Journalistiek
Is samen met: ligfiets (M5)
Woonplaats: Amersfoort
Afstand naar Uithof: 20 km
Wanneer werd het echte liefde?
‘Ik had hiervoor een mountainbike waar ik allemaal gevoelloze lichaamsdelen van kreeg. Een vriend raadde mij een ligfiets aan. Ik heb toen meegedaan aan een tourtocht om te kijken of ik het wat vond. En dit beviel. Toen leerde ik ook hoe je moet ligfietsen.’
Waar leerden jullie elkaar kennen?
‘Op marktplaats.nl. Ik wist precies wat ik kon verwachten want ik had al een proefrit gemaakt op zo’n soort fiets.’
Hoe lang zijn jullie al samen?
‘Zes jaar, best lang alweer.’
Het spannendst wat jullie hebben meegemaakt? ‘We zijn een keer aangereden door een auto. Omdat je zo laag zit word je minder snel gezien door ander verkeer. Gelukkig was het niet ernstig en doet mijn fiets het nog.’
Waar gaan jullie zoal naartoe?
‘Mijn fiets gebruik ik voornamelijk voor werk. Eerst reed ik nog wel twee of drie keer per week naar school, maar dat is de laatste tijd wat minder geworden. Ik maak ook wel eens een toerrit.’
Denk je dat het lang aanblijft?
‘Met mijn fiets gaat het nooit meer over. Een ligfiets geeft een gevoel van vrijheid. Je kijkt anders de wereld in. Het is alsof je in een luie stoel zit, alleen moet je nog trappen. Je moet het gewoon een keer gedaan hebben.’
FIETSKAMPIOEN
Utrecht moet dé fietsstad van Nederland worden, vindt de gemeente. Maar
voorlopig is dit nog toekomstmuziek. Utrecht is in ieder geval niet
genomineerd voor de verkiezing van Fietsstad 2011, een initiatief van de
Fietsersbond. Vijf andere kandidaten gaan strijden om de eer: Den
Bosch, Harderwijk, Houten, Groningen en Pijnacker-Nootdorp, zo werd half
augustus bekend gemaakt.
Voor de Utrechtse afdeling van de Fietsersbond komt het bericht niet als
een verrassing. De gemeente heeft wel het een en ander gedaan om het
fietsen te verbeteren, maar er is nog een lange weg te gaan. ‘Utrecht is
bepaald nog niet klaar voor de titel Fietsstad 2011’, stelt
afdelingsvoorzitter Bert Warmelink in een verklaring. ‘Maar als de
gemeente de ambities uit het collegeprogramma waarmaakt, dan zijn wij
ervan overtuigd dat zij bij een volgende verkiezing een veel grotere
kans maakt.’
Eerder verwierven Veenendaal (2000), Groningen (2002) en Houten (2008)
de titel Fietsstad.
Meer info op www.fietsstad2011.nl
FIETS WEG
De gemeente is eind augustus een opruimactie gestart voor ‘weesfietsen’
in de binnenstad (binnen de singels). Deze ‘weesfietsen’ krijgen eerst
een blauw label waarop staat dat het verboden is om ze langer dan 28
dagen te laten staan. Daarna verhuizen ze naar het fietsendepot aan de
Kanaalweg 50.
Met de actie wil de gemeente iets doen aan het chronische gebrek aan
stallingsplaatsen, vooral rondom het stationsgebied. Eigenaren van
‘weesfietsen’ moeten hun fietsen binnen twee weken ophalen, tegen
betaling van 12,50 euro.
Meer informatie op www.utrecht.nl/fietsweg
FIETS BEWAAKT
Utrecht telt zes bewaakte stallingen in het centrum, die tezamen plaats
bieden aan 2350 fietsen en 70 brommers. Dat lijkt heel wat, maar de
fietsflat in
Amsterdam biedt alleen al plaats aan 2500 fietsen, bewaakt én gratis.
Gratis bewaakt parkeren is in Utrecht alleen mogelijk onder het
Stadhuis, in Wijk C/Lange Koestraat en aan de Mariaplaats. Voor 50 cent
staat je fiets veilig in het stationsgebied (op het Smakkelaarsveld, bij
de streekbussen aan het Sta-tionsplein of op de hoek van Moreelsepark.)
Zie ook www.u-stal.nl
FIETS GEMIDDELD
Utrecht is een gemiddelde fietsstad, blijkt uit cijfers van het
Mobiliteitsonderzoek Nederland (MON). Van het totaal aantal
verplaatsingen in de stad wordt 26 procent met de fiets gedaan. Bij
ritten tot 7,5 kilometer prefereert 36 procent de fiets boven lopen,
openbaar vervoer of de auto. Bij langere afstanden is dat twintig
procent.
In steden als Leiden, Oegstgeest, Zwolle, Gouda en Groningen trappen de
inwoners beduidend meer op de pedalen. Als Utrecht hier boven uit wil
komen, moet het aantal fietstochtjes met vijftig procent omhoog.
De Fietsersbond komt hiertoe met een aantal aanbevelingen: bredere
fietsstroken, minder stoplichten, asfalt in plaats van klinkers, directe
routes, meer stallingsplaatsen, voorrang op snelle fietsroutes en goede
verkeersveiligheid. ‘Met de opkomst van de elektrische fiets neemt het
aantal snelle fietsers fors toe: mis die kans niet’, oppert de
Fietsersbond afdeling Utrecht eind 2010 in een nota.
MIJN FIETS
Zo’n honderd stadsfietsen van het hippe merk VANMOOF staan te wachten op
hun nieuwe eigenaren. Exclusief voor studenten van de HU bood StuPed,
een leerfabriek voor jongeren met een handicap, deze fietsen tegen een
sterk gereduceerd tarief aan. Bij StuPed doen jonggehandicapten ervaring
op waardoor ze een beter uitzicht hebben op een baan. Het project is
een samenwerkingsverband van de HU, ING, de provincie en de stichtingen
TRES werkend leren en WerkenLeren. De bedoeling is het aantal te
produceren fietsen komend jaar te verhogen naar duizend. Studenten van
de hogeschool gaan dan de werkplaats runnen. De fietsen worden
geproduceerd door het jonge Nederlandse bedrijf VANMOOF, gespecialiseerd
in urban bikes.
