De tentamenweken zijn maandag 30 maart officieel van start gegaan. Het geeft docenten bovenop het gedwongen afstandsonderwijs nog meer hoofdbrekens: hoe om te gaan met toetsen? Het antwoord van het Crisis Management Team: bedenk zoveel mogelijk online alternatieven. En: wees coulant voor de studenten.
In dit eerste deel: de richtlijnen en de toetsdeskundige over problemen en mogelijkheden.
Zie ook:
- deel 2: bij Bewegingsstudies is toetsen nu best lastig
- deel 3: bij Communicatie vinden ze online assessments uit
‘De kern is dat we toetsen niet voor ons uit gaan schuiven maar dat we alternatieven gaan ontwikkelen’, zegt Karin Vogelaar, projectleider bij de dienst Onderwijs, Onderzoek & Studentzaken (OO&S) met toetsbeleid in haar portefeuille. Dit benadrukt zij naar aanleiding van de richtlijn van het Crisis Management Team (CMT) van de HU. Die is afgelopen vrijdag gestuurd aan docenten, examencommissies en opleidingsmanagers.
Deze richtlijn biedt handvatten om in deze periode zoveel mogelijk tentamens door te laten gaan. Veel verslagen, werkstukken en beroepsproducten bestaan al in digitale vorm en kunnen gewoon ingeleverd worden, vertelt Vogelaar. Mondelinge tentamens bijvoorbeeld gaan voortaan via Microsoft Teams. Naast projectleider bij OO&S geeft zij bij het Teaching & Learning Network (TLN) ondersteuning op het gebied van toetsen.
Niet voor alles een pasklare oplossing
Maar toetsen waarbij tot op heden de fysieke aanwezigheid van de docent en student gebruikelijk was, zijn voorlopig niet mogelijk. Daarom zoeken docenten alternatieven. Daarmee proberen ze studenten de helpende hand te bieden, maar ze moeten ook oog hebben voor de toetskwaliteit. Veel oplossingen vragen om maatwerk en het is goed te beseffen dat ‘niet voor alles een pasklare oplossing voorhanden is’, waarschuwt het CMT.
In de toelichting bij de richtlijn benadrukt het CMT dat ‘uitstellen van toetsen eigenlijk de uitzonderingssituatie zou moeten zijn’. Want uitgestelde tentamens leiden tot studievertraging bij studenten en tot een opeenhoping van toetsen in de nabije toekomst. Docenten moeten vasthouden aan de kwaliteitseisen maar ook niet beducht zijn voor ‘radicale oplossingen’. Uitgangspunt is het vertrouwen in de student. Meerdere keren wordt op het hart gedrukt dat ze ‘coulant’ dienen te zijn.
Spieken voorkomen
De kennistoetsen zijn momenteel een probleem. Studenten reproduceren hiermee hun know how en maken vaak met meerkeuzevragen het tentamen. Zij zitten normaal gesproken in grotere groepen in een lokaal. Daar gelden strenge veiligheidseisen om spieken en fraude te voorkomen. De tafels staan uit elkaar, jassen en telefoons gaan achter slot en surveillanten openen ter plekke de enveloppe met tentamenvragen. Voor de digitale kennistoetsen zijn speciale lokalen ingericht waar ook strenge regels gelden. Als vragen vooraf op straat komen te liggen, wordt het tentamen afgekeurd en moeten de studenten het opnieuw maken.
‘In theorie kunnen studenten deze kennistoetsen ook thuis maken maar dan is er geen of weinig controle’, zegt Vogelaar. De hogeschool is daarom op zoek naar alternatieve vormen. Dat kan een mondeling tentamen via Teams zijn, maar een nadeel daarvan is dat het veel docentenuren kost om alle studenten individueel te spreken. Een mogelijk alternatief is ‘timeboxing’: het instellen van een beperkte reactietijd waarbij studenten de online vragen meteen moeten beantwoorden zodat er geen tijd is om dingen op te zoeken.
Veel kennistoetsen uitgesteld
Nog een andere optie die de HU onderzoekt, is online proctoring. Het is een applicatie waarbij de student communiceert via de eigen laptop en waarbij een mobiele telefoon met camera ter controle op de werkplek is gericht. Het systeem registreert ook de hoofdbewegingen van de student en geeft een signaal als er verdachte situaties lijken te ontstaan. De verwachting is dat dit op zijn vroegst voor de toetsen van periode D bruikbaar is.
‘Daarnaast schat ik in dat eindstages en afstuderen problemen opleveren’
Het is de vraag hoeveel geplande toetsen momenteel doorgaan, welke alternatieven zijn bedacht en welke tentamens voorlopig zijn afgeblazen. Vogelaar heeft momenteel geen betrouwbaar overzicht. ‘Kennistoetsen zitten vaak in het eerste jaar en die zijn online lastig af te nemen. In de huidige toetsperiode zijn er veel uitgesteld. Dus ik denk dat het in het eerste jaar lastig is. Daarnaast schat ik in dat eindstages en afstuderen problemen opleveren. Ook vaardigheidstoetsen en practicumtoetsen zijn problematisch.’
Stages gaan zoveel mogelijk door
De stages gaan overigens zoveel mogelijk door, maar in verschillende sectoren zoals onderwijs, gezondheidszorg en bij bedrijven die sluiten, wordt dat lastig. Mogelijk krijgen sommige afgebroken stages toch goedkeuring. ‘Het tonen van competenties dient zwaarder te wegen dan de omvang van het aantal gelopen stage-uren’, schrijft het Crisis Management Team. Wellicht kunnen vervangende opdrachten de stage vervangen. Voor afstudeerders die nog één toets moeten doen alvorens af te zwaaien kan maatwerk geleverd worden; dit heeft ‘prioriteit’, stelt het CMT.
De docenten doen hun stinkende best oplossingen te vinden, meent Vogelaar. ‘Iedereen is aan de keukentafel of in de studeerkamer opnieuw het wiel aan het uitvinden’, merkt ze. Het HU-brede Netwerk Toetsen, het Teaching & Learning Network en De Digitale Leeromgeving verzamelen zoveel mogelijk voorbeelden. ‘Die proberen we op de HU Community Onderwijs en Onderzoek op MS Teams zo veel mogelijk met anderen te delen.’
Coördinatieteam Corona Crisis: Online toetsen heeft ‘hoogste prioriteit’
Het aantal toetsen dat nog gemaakt moet worden over periode C (die nu afloopt) is 1358. In het komend blok D zijn dat er zo’n 900. ‘Dit knelpunt is alleen oplosbaar als we substantieel de toetsen omzetten naar alternatieve vormen’, schrijft het Coördinatieteam Corona Crisis in een mail en bericht op HU Ontwikkelt.
Aanleiding voor de boodschap is het besluit van het kabinet om de coronamaatregelen te verlengen tot en met 28 april. Massaal uitstel van tentamens en andere toetsen is onwenselijk omdat er dan een ‘stuwmeer’ ontstaat waardoor de studeerbaarheid voor de studenten in de knel komt. Minimaal 75 procent van de toetsen moet een online alternatief krijgen, schrijft het coördinatieteam. Dat heeft de ‘hoogste prioriteit’.
Om wegwijs te raken ontwierp het Onderwijs Regie Team (ORT) een ‘beslisboom online alternatieve toetsen’ (pdf). Dit hulpmiddel toont de stappen die te nemen zijn voor online alternatieven. ‘Met onze gezamenlijke inspanningen moet het lukken om onze studenten in de komende weken het studiejaar te laten afronden, zonder dat we concessies moeten doen aan de kwaliteit van onze opleidingen’, schrijft het Coördinatieteam.
Zie ook:
- deel 2: bij Bewegingsstudies is toetsen nu best lastig
- deel 3: bij Communicatie vinden ze online assessments uit
