Het nieuwe visieplan over diversiteit op de HU wordt dit voorjaar gelanceerd. Elena Valbusa is al ruim een jaar voltijds diversity officer. Ze vertelt over ‘gevoelige onderwerpen’, samenwerken en het weinig diverse personeelsbestand van Hogeschool Utrecht.
‘Het is geen moetje’
Valbusa noemt zichzelf ‘een aanjager’. Door de HU bijvoorbeeld een visie op diversiteit en inclusie te laten formuleren. Door het opzetten van projecten zoals ‘Gevoelige kwesties bespreken in de klas’. En door het Netwerk Diversiteit en Inclusie samen te stellen, met collega’s Sjamaani Berghout en Ruben van der Weijden.
Valbusa is trots. ‘De website van Netwerk Diversiteit en Inclusie is deze week gelanceerd’, vertelt ze. Hierop staan artikelen en aankondigingen van evenementen die het netwerk organiseert. Afgelopen 8 maart, Internationale Vrouwendag, was een tafelgesprek over ‘genderbalans op de werkvloer en in de klas’. Maandag 21 maart: Internationale Dag tegen racisme en discriminatie. Op 29 april, 20 mei en 24 juni organiseert het netwerk samen met Podium een pubquiz over diversiteit.
Het netwerk telt 25 medewerkers en studenten van verschillende politieke achtergronden, geloofsovertuigingen en nationaliteiten. Zij werken er gemiddeld twee uur per week. Hun doel is volgens Valbusa om iedereen op de HU het belang van diversiteit mee te geven. ‘Er is geen instructieboekje, het is geen moetje. Het is een lopend proces.’
Visieplan: Iets van ons allemaal
Valbusa heeft voor het eerst een visieplan over diversiteit en inclusie op de HU geschreven. ‘Andere scholen kijken vaak naar diversiteit als eenrichtingsverkeer, vindt ze. ‘We helpen’ en ‘we geven’. Het grote probleem van diversiteit is volgens Valbusa dat het wordt beschouwd als een taak van een groep mensen. Vaak LHBT’ers, mensen met een migratieachtergrond of met een ondersteuningsbehoefte. ‘Maar diversiteit gaat over ons allemaal.’ Dát is de kern van haar visieplan. ‘Dit is geen rooskleurig Disney-verhaal. We moeten kritisch zijn over onszelf en nadenken over de stappen die we nog moeten zetten. Dat gaat gepaard met ongemak.’
Er zijn studenten die geen stage vinden, omdat ze geen handen schudden vanwege hun geloofsovertuiging. Studenten met dyslexie kunnen worstelen met onderwijs dat vooral gebaseerd is op talige vaardigheden. ‘Als deze studenten zich niet welkom voelen, moeten we onszelf afvragen: wat kunnen we veranderen?’, meent Valbusa.
‘Ik wil geen woke-cultuur scheppen.’
‘Het is ongemakkelijk om te horen dat je iets zegt wat de ander kwetst.’ Zelf merkte Valbusa dat ze het lastig vond om genderneutrale voornaamwoorden te gebruiken. ‘Ik begreep het eerst niet helemaal en worstel er nog steeds mee. Maar ik doe mijn best om ze te gebruiken. Omdat ik weet hoe belangrijk het is om aangesproken te worden op de manier die voor jou klopt.’
Volgens Valbusa moeten we niemand kwalijk nemen dat er soms nog weinig bewustzijn is over een thema. ‘We zijn niet allemaal expert’, benadrukt ze. ‘We moeten kunnen relativeren en humor gebruiken wanneer gepast is. Ik wil geen woke-cultuur scheppen waarin we bang zijn om met elkaar in gesprek te gaan.’
Divers werven
Een van de zaken die Valbusa belangrijk vindt is het werven van divers personeel, in samenwerking met HR. ‘Als hogeschool willen we een afspiegeling zijn van de maatschappij. Een verpleegkundige krijgt later in zijn/haar/diens* werk te maken met verschillende patiënten. In het onderwijs gaat het ook om verbinding met anderen. Als je geen idee hebt van de leefwereld van de ander, heb je minder inzicht in wat hij nodig heeft.’
‘Het begint al met de vraag: waar verspreiden we onze vacatures en wat zetten we erin? Bij een van de HU-instituten werd een zinnetje toegevoegd. “Ook wanneer je niet aan alle eisen voldoet, maar enthousiast bent over de functie, mag je contact opnemen voor een gesprek.” Het leidde tot een groep sollicitanten met meer diversiteit.’
Blinde vlekken
Sinds kort bestaat een module over onbewuste vooroordelen voor leidinggevenden. Die leren zich daarmee bewust worden van hun blinde vlekken. ‘Je kunt horen dat iemand een accent heeft en daarom gaan twijfelen aan zijn/haar/diens* taalvaardigheid. Maar het feit dat iemand niet binnen een norm valt, betekent niet dat hij niks te bieden heeft.’
‘Om op de HU te werken moest die drie kilometer verder parkeren en met een rolstoel naar kantoor komen.’
Naast onbewuste vooroordelen, helpen omstandigheden soms ook niet mee. ‘Recruiters hadden een kandidaat geselecteerd met een ondersteuningsbehoefte. Om op de HU te werken moest deze persoon drie kilometer verder parkeren en met een rolstoel naar kantoor komen. Het parkeerbeleid kon een parkeerplek in de buurt niet garanderen. Ze moesten de kandidaat laten gaan.’
Gevoelige kwesties bespreken in de klas
Hoe zorgen we voor een hogeschool waar iedereen zichzelf kan zijn en erbij hoort? Het begint volgens Valbusa met luisteren en openstaan voor de ander. ‘Bijvoorbeeld tijdens een gesprek over het conflict van Israël en Palestina. Het wordt snel persoonlijk. Dan is het moeilijk om met elkaar in gesprek te blijven. Respect hebben voor elkaars geloof, geaardheid of opvattingen is cruciaal.’
Een van de projecten van het netwerk is ‘Gevoelige kwesties bespreken in de klas’. Docenten krijgen door workshops en modules handvatten om te “navigeren binnen beladen onderwerpen”. De Black Lives Matter-beweging, de ‘zwarte pieten discussie’ en ‘wel of geen vaccin’: allemaal onderwerpen die kunnen leiden tot polarisatie. Valbusa: ‘De ander willen overtuigen van ‘je gelijk’ is moeilijk te onderdrukken. Maar daar gaat het niet om. Laat iedereen uitpraten en richt kritiek op de opvatting en niet op de persoon.’
Horen deze discussies thuis in het onderwijs? Valbusa vindt van wel, en je ontkomt er ook niet aan. ‘Tijdens onze opleiding ontmoeten we mensen van diverse pluimage. Daarna zit je niet meer zo snel in een klas met zoveel verschillen in afkomst, waarden en idealen.’ Daarom is de les geschikt om in verbinding met elkaar de kritische dialoog te voeren.
Toekomst
De website is in de lucht, het visieplan gepubliceerd en Netwerk Diversiteit en Inclusie krijgt vanaf 28 maart een eigen lokaal. Op Heidelberglaan 9 komt een ruimte voor alle HUGS-projecten, waar dit netwerk deel van uitmaakt, voor het vergroten van studentbetrokkenheid.
Valbusa hoopt dat diversiteit en inclusie bij iedereen gaat leven op de HU. ‘Als Hogeschool Utrecht een plek is waar iedereen zichzelf kan zijn en waar het gesprek over diversiteit overal wordt gevoerd, draagt dat bij aan welzijn, geluk en succes.’
*Deze manier van verwijzen is op verzoek van Valbusa.
