Professor Roos Vonk heeft onzorgvuldig gehandeld bij het beruchte vleeseters-zijn-hufters-onderzoek dat ze samen met fraudeur Diederik Stapel deed. Maar fraude heeft ze niet gepleegd volgens de Radboud Universiteit Nijmegen.
Vonk kwam in opspraak toen bleek dat het ‘vleesonderzoek’ waarover ze in de pers veelvuldig aan het woord kwam, door haar co-auteur Diederik Stapel uit zijn duim was gezogen. Van de conclusie – vleeseters zijn hufters – bleek niets te kloppen. De Radboud Universiteit liet de commissie wetenschappelijke integriteit onderzoek doen naar het handelen van de Nijmeegse hoogleraar sociale psychologie.
Dat onderzoek is nu afgerond, maar wordt niet openbaar gemaakt. Wel publiceerde het bestuur van de universiteit een verklaring naar aanleiding van het rapport. Het college van bestuur van de Radboud Universiteit schrijft in niet mis te verstane bewoordingen over Vonks handelen: ze trok ‘voorbarige conclusies’ uit data die ze niet zelf verzamelde, maar evenmin controleerde. Volgens rector magnificus Kortmann heeft Vonk ‘de wetenschap, de sociale psychologie en de Radboud Universiteit in diskrediet gebracht’.
De universiteit stelt dat Vonks bijdrage aan het onderzoek weliswaar ‘zeer gering’ was, maar door ermee naar buiten te treden als co-auteur maakte ze zich medeverantwoordelijk voor de uitkomsten. De universiteit rekent haar dat extra aan “gelet op haar positie in de discussie over de vee-industrie (bio-industrie)”. Vonk was van 2005 tot 2008 voorzitter van de Stichting Wakker Dier. Om die reden had ze “extra kritisch moeten zijn op haar eigen werkwijze”.
Toch zegt de universiteit haar niet de wacht aan. Vonk heeft een goede staat van dienst en er is niet vastgesteld dat ze “willens en wetens” onzorgvuldig heeft gehandeld.
Vonk zelf spreekt in een verklaring van een ‘harde les’. Op twitter schrijft ze: ‘Ik krijg op m'n duvel vanwege de vlees-uitglijer’. Ze erkent te hebben geblunderd door op te treden als co-auteur bij een studie waaraan ze nauwelijks bijdroeg en door in een vroeg stadium een persbericht te verspreiden. Vonk schrijft verder dat de resultaten van het vleesonderzoek duidelijk leken en pasten bij eerder onderzoek: “In mijn enthousiasme hierover en mijn vertrouwen op een gerenommeerde collega heb ik geen seconde getwijfeld aan de betrouwbaarheid, en me laten verleiden tot het naar buiten brengen van voorbarige conclusies. Deze kwestie heeft mij er weer aan herinnerd dat een wetenschapper altíjd moet twijfelen.”
Overigens treft niet alleen Vonk blaam, vindt de universiteit. Ook de wetenschapsredactie van de universiteit is niet zorgvuldig genoeg omgesprongen met het onderzoek en had het persbericht niet moeten versturen.
