‘Wees geen lul, zet die rente op nul’. Woensdag 25 oktober verzamelden honderden studenten zich voor de Tweede Kamer. Ze protesteerden tegen de verhoging van de rente op hun studieschuld. Volgens lector Tamara Madern is het vastgestelde rentepercentage helemaal niet zo slecht.
Het regent al de hele middag. Toch trotseren honderden studenten de nattigheid, om met spandoeken bij de Tweede Kamer te demonstreren. De rente die (oud-)studenten over hun schuld moeten betalen wordt in januari meer dan vijf keer zo hoog, en daar zijn de aanwezigen het niet mee eens. Het renteprotest is georganiseerd door FNV Young & United en de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb).
Ook studenten van de HU zijn aanwezig. Met onderwijsminister Robbert Dijkgraaf in hun hand vertellen ze over hun wensen in de video hieronder. ‘Als je me naait, zoen me dan ook’.
Gewoon tentamens
We vroegen op de Instagram van Trajectum hoeveel HU-studenten naar het protest gingen. 6 van de 51 stemmers, dus 12 procent ging. Omdat het om 14:00 ’s middags plaatsvond, konden veel studenten er niet heen. ‘Ik heb gewoon tentamens’, ‘voorbereiden voor tentamens’, en ‘ik vind het te ver’ waren redenen die zij opgaven.
‘Eigenlijk is het heel laag’
Tamara Madern is lector Schuldpreventie en Vroegsignalering en directeur bij het Instituut voor Recht. ‘Ik snap dat studenten gaan protesteren, maar ik denk dat de ontevredenheid vooral voortkomt uit de optelsom van het leenstelsel, de weinige compensatie en dan nu nog die rente. De renteverhoging is maar een klein element. Overal stijgt de rente, dus het is logisch dat dat ook geldt voor rente op studieschuld. Het nieuwe rentepercentage van 2,54 procent is eigenlijk heel laag, zeker als je het vergelijkt met huidige rentes op hypotheek of een lening bij de bank (begin augustus 8,09% bij een lening van 50.000 euro).’
Madern verbaast zich erover dat rente op studieschuld voor studenten zo’n verrassing is. ‘Het is nooit zo geweest dat de rente voor altijd nul procent was.’ Van 2017 tot 2022 was de rente 0 procent. ‘Maar dat was een unieke situatie. Al gaf dat voor veel studenten het beeld dat lenen gratis was.’
In 2008 betaalden studenten 4,17 procent rente. ‘Een verschil was dat studenten hun lening toen binnen 15 jaar moesten terugbetalen. Nu hebben ze daar 35 jaar voor. Je sleept dat achter je aan, ook wanneer je een huis wilt kopen en een gezin sticht. Bovendien betaal je ook rente over je rente, waardoor het bedrag op die manier wel kan oplopen.’
Een piek
Ze benadrukt dat het hoogstwaarschijnlijk niet blijft bij slechts 2,54 procent. Als de rentes eenmaal stijgen, dan komt er een paar jaar later vaak een piek. Tenzij de politiek ingrijpt. D66 en de SP kwamen dinsdag 24 oktober met een voorstel om de rente op studieschuld blijvend op 0 procent te houden. Om te compenseren, zouden ze de btw op bloemen verhogen. Volgens Dijkgraaf heeft dit grote financiële en beleidsmatige gevolgen, en zou het 9 miljard kosten.
Gaat de politiek er volgens haar iets gaat doen? ‘De protesten voor meer compensatie hebben ook weinig opgeleverd. Het kan zijn dat de politiek de rente een stukje verlaagt, maar de kans is klein dat het opnieuw 0 procent wordt. Zeker niet op korte termijn, met het demissionaire kabinet.’
Betaal zo veel mogelijk terug, als je daar de ruimte voor hebt
Wat er ook gebeurt met de rente, Madern adviseert om niet meer te lenen dan nodig is voor je studie. ‘En betaal in de eerste jaren na je studie zoveel mogelijk terug, als je daar de ruimte voor hebt. Zo heb je meer geld voor een huis en gezin. Maar houd altijd een buffer voor onverwachtse dingen, want de rente op je studieschuld blijft lager dan andere leningen.’
Regenachtig
Na ruim een uur in de regen te hebben gestaan, keren de studenten weer terug naar huis. Ze hopen dat hun actie het gesprek in de Tweede Kamer op gang brengt. Na regen komt zonneschijn, niet waar?
